Sahih Buhari 4

^{Sahihul-Buhari (pjesa}

^{60. KREU PEJGAMBERËT}

^{''DHE KUR ZOTI YT IU THA MELEKËVE:}

^{"All-llahu e krijoi Ademin dhe gjatësia e tij ka qenë gjashtëdhjetë arshin dhe pastaj i tha:- Shko dhe jepu selam atyre melekve,dhe dëgjo se si do të përshëndetin. Përshëndetja e tyre do të jetë përshëndetja yte dhe e pasardhësve tu".}

^{"Grupi i parë që do të hynë në Xhennet do të kenë formën e Hënës së natës së Bedrit,grupi që do të hynë pas tyre do të kenë shkëlqimin e yllit më të shndëritshëm në qiell. Ata nuk do të kryejnë as nevojën e vogël as nevojën e madhe,nuk do të pështynë as nuk do të kenë qura. Krahët e tyre do të jenë prej ari,djersa e tyre do të ketë erë misku,mangajtë nga llojet e drujve eterik,gratë do të jenë huritë. Do të kenë formën e një njeriu,formën e babait të tyre Ademit,të lartë do të jenë gjashtëdhjetë arshin. "}

^{"I Dërguari i All-llahut,All-llahu nuk turpërohet nga e vërteta. Nëse gruaja në ëndër ejakulon,a është e detyruar të lahet?}

^{-Po,nëse sheh lagështinë-tha ai. Ummi Selemeje duke buzqeshur tha:}

^{-Gruaja a mund të ejakulojë në ëndër?}

^{-Ndryshe,fëmija si do t'i ngjante asaj?- u përgjigj Pejgamberi s. a. v. s. "}

⁴

^{-Do të pyes për tre gjëra të cilat nuk i di askush tjetër përveç Pejgamberit. Cila është parashenja e parë e Ditës së Kijametit,cili është ushqimi i parë që do të hanë xhennetlinjtë dhe në bazë të çkafit fëmija do t'i përngjajë të atit e në bazë të çkafit dajallarëve?}

^{-Xhibrili pak para më tregoi-tha Pejgamberi s. a. v. s.}

^{-Ky është meleku i cili është armik i hebrenjëve-tha Abdullahu.}

^{-Parashenjë e parë e Ditës së Kijametit - tha Pejgamberi s. a. v. s. - do të jetë zjarri prej të cilit njerëzit do të ikin nga lindja në perendim. Ushqimi i parë i xhennetlinjëve do të jetë mëlçia e zezë e balenës. Ndërsa,kur mashkulli ka marrëdhënie seksuale me gruan,nëse sperma e tij e tejkalon spermën e gruas,fëmija do t'i ngjajë atij,e nëse në aktin seksual sperma e gruas e tejkalon atë të burrit, atëherë fëmija do t'i ngjajë asaj.}

^{-Dëshmoj se je i Dërguar i All-llahut- tha ai dhe vazhdoi :}

^{- O i Dërguar i All-llahut,hebrenjtë janë popull që shpifin,nëse kuptojnë se unë kam pranuar Islamin para se t'i pyetni për mua do të shpifin diç kundër meje. Më vonë erdhën hebrenjtë,ndërsa Abdullahu hyri në shtëpi,kurse Pejgamberi s. a. v. s i pyeti: "Si e njihni ju Abdullah b. Selamin?}

^{- Ai është njeriu më i ditur mes nesh; është njeriu më i mirë në mesin tonë - thanë ata. I Dërguari i All-llahut pastaj tha:}

^{- Sikur Abdullahu të pranojë Islamin,çka do të thoshit!?}

^{- E ruajtë All-llahu nga ajo - thanë ata. Atëherë Abdullahu doli nga shtëpia dhe tha:}

^{- Dëshmoj se nuk ka zot tjetër përveç All-llahut dhe dëshmoj se Muhammedi është i Dërguar i All-llahut!}

^{-Ai është njeriu më i keq në mesin tonë - thanë ata dhe e sulmuan Abdullahun.}

^{"Secili prej jush në mitrën e nënës , katërdhjetë ditë qëndron në formë të pikës së spermës,pastaj po aq ditë qëndron në formë të}

^{kuagulimit,pastaj po aq ditë do të krijohet në formë të një cope të mishit. Pastaj All-llahu ia çon melekun i cili i thotë katër fjalë: i shkruan veprimet e tij,kohëzgjatjen e jetës së tij,rizkun dhe se a do të jetë fatlum ose fatkeq në këtë botë. Në fund në të e frymëzon shpirtin. Ndërkaq,njeriu është i lirë të kryejë veprimet e xhehennemlinjëve, ashtu që në mes tij dhe xhehennemlinjëve largësia të jetë vetëm një arshin,por nëse libri ia kalon dhe ai kryen veprimet e xhennetlinjëve ashtu që në mes tij dhe Xhennetit ka largësi vetëm një arshin. Nëse libri e kalon dhe ai kryen veprimet e xhehennemlinjëve, do të hyn në Xhehennem. "}

⁸

^{"All-llahu çdo mitreje ia ka besuar një melek, i cili lajmëron:Zoti im,kjo është sperma e farrës së njeriut,tani ka marrë formën e kuaguluar,o Zot, tani është bë një copë mishi. Kur do të vijë koha që t'i jep formën e plot do të pyes: O Zoti im! Ta krijoj mashkull ose femër? O Zoti im,ta krijoj fatlum ose fatkeq,çfarë rizku të ketë dhe sa kohë të jetojë". Tërë kjo i shkruhet derisa ai është në mitrën e nënës.}

⁹

^{"Doni t'u them diç për Dexhallin e që asnjë pejgamber i mëparshëm popullit të vet për këtë nuk i ka thënë? Ai është qorr. Do t'ju sjell diç të ngjashme me Xhennetin dhe Xhehennemin. Kur do t'ju flas për Xhennetin dijeni se ka për qëllim Xhehennemin. Po ua tërhjek vërejtjen sikur që ua tërhoqi vërejtjen Nuhi popullit te vet".}

¹⁶

^{"Do të vijnë Nuhi me popullin e tij dhe All-llahu xh. sh. do t'i thotë:}

^{- A e dorëzove (Shpalljen)?}

^{- Po, Zoti im- do të përgjigjet ai. Atëherë All-llahu do të pyes popullin:}

^{- A ua ka dorëzuar?}

^{- Jo, do të thonë ata,- neve nuk na ka ardhur asfarë pejgamberi!}

^{-Kush do të dëshmojë?- do t'i thotë Ai Nuhit.}

¹⁷

^{-Ishim me Pejgamberin s. a. v. s në një zijafet,ia dhanë këmbën e parë,atij kjo pjesë e mishit shumë i pëlqente dhe tha:}

^{"Në Ditën e Kijametit unë do të jem i pari i njerëzisë,39 a e dini pse? All-llahu do t'i tubojë të parët dhe të mbrëmët në një vend. Do t'i sheh vetëm ai që sheh dhe do të dëgjojë thirrjen vetëm ai që dëgjon. Dielli do t'u afrohet shumë afër dhe disa do të thonë:}

^{-A nuk shifni se ku jeni dhe çka ju ka gjetur? A nuk përpiqeni të gjeni dokend që do t'u ndihmojë te Zoti juaj?}

^{- Babai juaj- do të thotë dikush. Do të shkojnë te ai dhe do t'i thonë:}

^{-O Adem, ti je babai i tërë njerëzisë. All-llahu të krijoi vetë,të frymëzoi me një pjesë të shpirtit të Tij,urdhëroi melekët e ato të ranë në sexhde,të bëri që të banosh në Xhennet. A nuk do të na ndihmosh te Zoti yt,a nuk na sheh se ku jemi dhe çka na ka gjetur!?}

^{-Zoti im është hidhëruar aq shumë sa që asnjëherë nuk është hidhëruar deri në këtë shkallë. 40 Më ndaloi të ha nga pema,unë theva urdhërin. Mjaft kam hallet e mia!Shkoni te dikush tjetër,shkoni te Nuhi- do të thotë ai.}

^{Do të vijnë te Nuhi dhe do t'i thonë:}

^{- O Nuh, ti je pejgamberi i parë në tokë,All-llahu të emërtoi rob falenderues. 41 A nuk na sheh se ku jemi dhe çfarë hallesh kemi?A nuk do të na ndihmosh te Zoti yt?}

^{-Zoti im sot është aq i hidhëruar sa që asnjëherë nuk është hidhëruar e asnjëherë nuk do të hidhërohet- do të thotë ai. Mjaf kam hallet dhe dertet e mia. Shkoni te Pejgamberi s. a. v. s.}

^{Ata do të vijnë te unë,do të bie në sexhde nën Arsh, me ç'rast do të thuhet:}

^{"O Muhammed,çoje kokën dhe ndërhy,ndërhyrja yte është e pranuar,kërko se do të jepet çka të duash!"}

^{K R E U}

^{PËRMENDJA E IDRISIT A. S. I CILI ËSHTË GJYSHI I BABAIT TË NUHIT DHE THUHET SE ËSHTË GJYSHI I NUHIT A. S. DHE}

^{- Derisa ende isha në Mekke,u hap tavani i shtëpisë sime. Më erdh Xhibrili, më hapi gjoksin,pastaj e lau me ujë të Zemzemit. Solli një enë të artë të mbushur me urtësi dhe besim,i futi në gjoksin tim dhe e mbylli. Më mori për dore dhe u ngritëm në qiell. Kur arriti te qielli i botës, Xhibrili rojtarit të qiellit i tha:}

^Hape!

^{- Kush është?- pyeti (rojtari).}

^{- Xhibrili - u përgjigj ai.}

^{- A është dikush tjetër me ty?- pyeti ai.}

^{- Me mua është Muhammedi - tha (Xhibrili).}

^{- A i është dërguar pejgamberllëku?- pyeti ai.}

^{- Po, hape- tha (Xhibrili).}

^{Kur kaluam qiellin (më të afërm),kur aty pamë një njeri që në anën e djathtë dhe të majtën ishin tubuar njerëzit;kur shikonte kah e djathta,qeshej,kur shikonte kah e majta qante.}

^{-Mirë se erdhe,Pejgamber i mirë dhe djalë i mirë!-tha ai.}

^{-Thash: kush është ky?}

^{-Ky është Ademi- tha ai - ky që është në anën e djathtë, kurse në anën e majtë janë pasardhësit e djemëve të tij. Ata që janë në anën e djathtë janë xhennetlinjtë, e ata në anën e majtë janë xhehennemlinjtë. Kur shikon në anën e djathtë,qeshet;e kur shikon në anën e majtë qanë.}

^{Pastaj Xhibrili udhëtoi me mua deri sa arritëm deri te qielli i dytë. Rojtarit të tij i tha :"Hape". Rojtari i qiellit i tha si në herën e parë dhe e hapi.}

^{Enesi thotë se Eba Dherri ka përmendur se Pejgamberi s. a. v. s. në qiej ka takuar Idrisin,Musain,Isain dhe Ibrahimin,por nuk më ka precizuar se kë ku e ka parë,përveç se përmendi se Ademin e ka parë në qiellin më të afërm,kurse Ibrahimin në qiellin e gjashtë. Enesi më pastaj thotë:"Xhibrili kur ka kaluar pranë Idrisit,Idrisi i ka thënë:}

^{-Mirë se erdhe pejgamberi i mirë dhe vëllau i mirë!}

^{-Kush është ky ?-pyeta.}

^{- Ai është Idrisi - u përgjigj (Xhibrili).}

^{Pastaj kalova pranë Musait, i cili tha:}

^{- Mirë se erdhe pejgamberi i mirë dhe vëllau i mirë!}

^{- Kush është ky! - pyeta.}

^{- Ky është Musai - u përgjigj (Xhibrili).}

^{Pastaj kalova pranë Isait, i cili tha:}

^{-Mirë se erdhe pejgamberi i mirë dhe vëllau i mirë!}

^{- Kush është ky? Pyeta.}

^{- Ky është Isai - tha (Xhibrili).}

^{Pastaj kalova pranë Ibrahimit, i cili tha:}

^{-Mirë se erdhe pejgamber i mirë dhe vëllau i mirë!}

^{- Kush është ky? - pyeta.}

^{- Ky është Ibrahimi - u përgjigj (Xhibrili).}

^{(Ibën Shihabi) thotë se e ka lajmëruar Ibën Hazmi se Ibën Abbasi dhe Ebu Hajj el-Ensari kanë thënë se i Dërguari i All-llahut ka thënë:"Pastaj udhëtova lartë deri sa arrita në një rrafsh ku dëgjova krikëllimin e lapsit. "}

^{Ibën Hazmi dhe Enes b. Maliku thonë se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë: "All-llahu më detyroi të fal pesëdhjetë namaze. U ktheva përsëri dhe kur u takova me Musain, më tha:}

^{-Me çka u detyruan pasardhësit e tu?}

^{- U detyruan që të falin pesëdhjetë namaze - u përgjigja.}

^{- Kthehu te Zoti yt - tha ai - sepse pasardhësit tu këtë nuk do të mund ta kryejnë.}

^{U ktheva , e luta Zotin ,dhe e pakësoi përgjysmë.}

^{U ktheva përsëri te Musai i tregova për pakësimin . Ai përsëri tha:}

^{- Kthehu te Zoti yt!}

^{(Transmetuesi ka përmendur lutjen e dytë te All-llahu sikur herën e parë). Ai përsëri e pakësoi përgjysmë. Përsëri u ktheva te Musai, i tregova,ai përsëri tha:}

^{-Kthehu përsëri te Zoti yt,sepse pasardhësit e tu nuk do të mund ta kryejnë atë!}

^{U ktheva përsëri te Zoti im dhe e luta, atëherë Ai tha:}

^{-Pesë namazet do të konsiderohen për pesëdhjetë. Te unë fjala nuk ndërrohet!}

^{U ktheva përsëri te Musai i cili më tha:}

^{-Kthehu edhe njëherë te Zoti yt!}

^{-Më vjen turp prej Zotit tim (që ta lus që ende ta pakësojë), i thash unë.}

^{"Kurse Adi është shfarosur me furtunë vërshëlluese. "(El-Hakkatu,6)}

^{"Aliu r. a. Pejgamberit s. a. v. s. i dërgoi pak ar. Ai ua ndau katër vetëve:Akre b. Habis el-Handhelijit, El-Muxhashi'ijit,El-Ujejne b. Bedër el-Fez-zarijjit dhe Zejd et-Taijit, pastaj edhe disave nga Beni Nebhani si Alkame b. Ulathete el-Amirijit,njërit nga Beni kilabët. Kurejshitët dhe Ensarijtë për këtë ndarje u hidhëruan dhe thanë:}

^{-Ai u ndanë të parëve të Nexhdit ndërsa neve na ka lënë pas dore!}

^{- Me këtë dua që t'i përvetësoj- tha Pejgamberi s. a. v. s.}

^{Atëherë u paraqit një njeri me sy të ndezur,me sy të mëdhenj,ballëmadh,me mjekër të kërleshur e të shkurtë dhe i nënqethur, e tha:}

^{-O Muhammed, frikësoju Zotit!}

^{-Kush i përulet All-llahut- tha- nëse unë gaboj! Shih,Ai më ka besuar tërë njerëzinë në Tokë, e ti nuk ke besim në mua?}

^{Një tjetër, mendoj se ky ishte Halid b. Velidi,kërkoi që ta vret,por Resulull-llahu ia ndaloi e kur ai shkoi tha:}

^{-Nga pasardhësit e këtij (njeriu),do të ketë të atillë që do të lexojnë Kur'an e ky nuk do të mund të ndaloj laringat e tyre. Ata do të dalin prej feje sikur shigjeta kur e vret gjahun. Do të vrasë muslimanë,do t'i lërë të lirë idhujtarët. Nëse i mbrijë unë,me siguri do t'i vras,mu ashtu siç është shkatërruar populli Ad. "}

²⁵

^{"Kam dëgjuar të Dërguarin e All-llahut s. a. v. s. duke lexuar: Fe hel min muddekir- A ka ndokush që do të pranojë mësimin?"}

²⁶

^{dhe rreth Fjalëve të All-llahut xh. sh. :"O Dhulkarnejn, i thanë ata ,Je'xhuxh e Me'xhuxhët bëjnë turbullira në tokë. . . "55 (El-Kehf,94). Si dhe rreth Fjalëve të All-llahut të Madhërishëm:"Dhe të pyesin për Dhulkarnejnin,thuaj,për këtë do t'ju rrëfej disa lajme. Ne e kemi vendosur atë në tokë dhe i kemi dhënë shkase}

^{Një njeri Pejgamberit s. a. v. s. i tha:}

^{-Kam parë një tendë në formë te një gune me vija.}

^{-E ke parë - tha ai. 60}

²⁷

^{-Nuk ka zot tjetër përveç All-llahut!Mjerrë për arabët se çfarë sherri iu është afruar. Sot është hapur një pjesë e tendës së Je'xhuxhit dhe Me'xhuxhit,kështu - duke bërë një rreth me gishtin e madh dhe gishtin tregues.}

^{-O i Dërguar prej All-llahut,- Zejnebeja, e bija e Xhahshit ka pyetur: vallë do të shkatërrohemi edhe pse në mesin tonë ka njerëz të mirë?}

^{-Po,- tha ai- kur do t'ju mundin të këqiat.}

²⁸

²⁹

^{-O Adem!}

^{-Urdhëro o Zot,jam në shërbimin Tënd,e tërë mirësia është në duar Tua-do të thotë (Ademi)}

^{-Nxirri ata që janë për në Xhehennem - do të thotë Ai.}

^{-Sa janë ata që janë për në Xhehennem - do të pyetë (Ademi).}

^{-Prej çdo njëmijëshit,nëndqind e nëntëdhjet e nëndë - do të thotë Ai.}

^{Atëherë fëmija do thinjet,secila grua me barë do ta hedh fëmijën,ti do të shohësh njerëzit te dehur,por ata nuk do të jenë të dehur,kurse ndëshkimi i All-llahut do të jetë shumë i rëndë.}

^{-O Resulull-llah,-thanë (Sahabet)- kush do të jetë ai njëri nga ne?}

^{-Gëzohuni - tha ai -njëri nga ju është i barabartë me njëmijë prej Je'xhuxhëve dhe Me'xhuxhëve,-dhe vazhdoi më tej:-Pasha Atë që në duar të Tij është shpirti im,shpresoj se ju do të përfaqësoni një të katërtën e njerëzve në Xhennet.}

^{Për këtë ne morëm tekbir,e ai tha:}

^{-Shpresoj se do të jeni një e treta e banorëve të Xhennetit.}

^{Përsëri morëm tekbir,e ai tha:}

^{-Shpresoj se ju do të jeni gjysma e banorëve të Xhennetit,tha ai.}

^{Ne përsëri morëm tekbirin,e ai tha:}

^{- Ju,në krahasim me njerëzit e tjerë, do të jeni sikur qimeja e zezë në lëkurën e demit të bardhë ose qimeja e bardhë në lëkurën e demit të zi. "}

^{I pari që do të vishet në Ditën e Gjykimit do të jetë Ibrahimi,disa nga njerëzit e mi do të mënjanohen në të majtë,atëherë unë do të them:}

^{- Shokët e mi! Shokët e mi!}

^{"Në Ditën e Gjykimit, Ibrahimi do të takohet me të atin e tij Azerin. Në fytyrë të Azerit do të shihet zymtia dhe pluhuri,dhe Ibrahimi do t'i thotë:}

^{- A të kam thënë që të mos bësh gjynah (t'i përulesh All-llahut)?}

^{- Qe, sot i jam përulur - do të përgjigjet i ati.}

^{- O Zoti im,-do të thotë Ibrahimi- më ke premtuar se në Ditën e Gjykimit nuk do të më turpërosh,sot kur preokupimi është më i madh se sa preokupimi me të atin tim?}

^{-Pabesimtarëve ua kam ndaluar Xhennetin - do të përgjigjet All-llahu i Lartëmadhërishëm.}

^{-Më pastaj do të thuhet: O Ibrahim çka ke nën këmbët?}

^{"I Dërguari i All-llahut s. a. v. s. ka hyrë në Qabe në të cilën gjeti fotografinë e Ibrahimit dhe të Merjemes, dhe tha:}

^{- Çka kanë këto! Këto kanë dëgjuar se melektë nuk hyjnë në shtëpinë ku ka fotografi!Kjo është fotografia e Ibrahimit,ky nuk ka dashur të dijë për veten përmes fallit.}

^{-O Resulull-llah, cili njeri është më fisniku?}

^{- Ai që është më i devotshëm - u përgjigj ai. E ata i thanë:}

^{- Nuk pyetëm për këtë.}

^{- Po, Jusufi,i Dërguari i All-llahut,bir i të dërguarit të All-llahut (Ja'kubit),nipi i të dërguarit të All-llahut (Is'hakut),stërnip i mikut të All-llahut (Ibrahimit)-tha ai,e ata përsëri thanë:}

^{- Nuk pyetëm për këto.}

^{-Atëherë pyetni për fiset e arabëve. Ata që kanë qenë të mirë në kohën e injorancës,janë të mirë edhe në Islam ,nëse bëhen të dishëm - tha ai.}

^{"Mbrëmë (në ëndërr) më erdhën dy melekë,shkuam te një njeri i madh,aq i madh ishte sa që gati nuk ia pash kokën,ai ishte Ibrahimi s. a. v. s".}

³⁷

^{- Këtë nuk e kam dëgjuar nga Resulull-llahu,por ai ka thënë:"Për sa i përket Ibrahimit, ai i përngjanë shokut tuaj . 71Kurse Musai ka ngjyrë gështenje. Ademin më bëhet sikur e shoh duke u lëshuar në një fushë i hypur në deve të kuqe.}

³⁸

^{"Ibrahimi a. s. është bërë sunnet kur ka pasur tetëdhjetë vjet,edhe atë me teskë".}

³⁹

^{"Ibrahimi a. s. ka rrejtë vetëm tri herë edhe atë:dy herë për hirë të All-llahut deklara e tij se "jam i sëmurë" 76 dhe "atë e ka bërë më i madhi prej tyre" 77. Dhe hera e tretë kur ai ishte me Sarën (vazhdon Eba Hurejreja) një tirani i është thënë se :"Këtu banon një njeri me një grua shumë të bukur". Ai dërgoi një njeri te ai dhe e pyeti për atë:}

^{-Kush është ajo?}

^{-Motra ime- tha ai,pastaj erdh te Sara dhe i tha:}

^{-Sara!Në tokë nuk ka besimtar të drejtë përveç meje dhe teje. Ky më pyeti për ty. I thash se të kam motër. Ti mos më nxjerrë në rrenë.}

^{Tirani më vonë shkoi te ajo. Kur u përpoq që ta zë për dore, u shtang . Atëherë bërtiti:}

^{-Lute All-llahun për mua,ndërkaq unë më asgjë nuk do të bëj!}

^{Ajo e luti All-llahun. Atë e lëshoi shtanga. U përpoq që për herë të dytë ta zërë për dore,mirëpo përsëri u shtang bile edhe më fortë. Përsëri tha:}

^{-Lute All-llahun për mua,e unë më kurgjë nuk do të bëj!}

^{Ajo përsëri e luti All-llahun dhe atë e lëshoi shtanga. Atëherë thirri një nga rojtarët e vet dhe tha:"Ju nuk më keni sjellë te ndonjë qenie njerëzore,por më keni sjellë te shejtani". Më në fund Sarës ia dha Haxheren për shërbëtore. Ajo erdh te Ibrahimi i cili falte namaz. Duke i treguar me dorë e pyeti:Çka ke?}

^{- All-llahu pabesimtarin dhe tiranin e mposhti me armë të Veten dhe Haxheren ma dha për shërbëtore - tha ajo.}

^{Kur u Shpall:"Do të jenë të sigurt ata të cilët besojnë dhe besimin e tyre nuk e veshin me mizori. . . "(El-En'am,82),ne thamë:}

^{- O Resulull-llah, kush prej nesh nuk ka bë mizori?}

^{"Në Ditën e Kijametit All-llahu do t'i tubojë të parët dhe të mbrëmët (të gjithë njerëzit) në një vend,ashtu që do të mund t'u bëjë zë ai që i thërret,do të mund t'i sheh të gjithë,edhe dielli shumë afër do t'u afrohet. . . "}

^{dhe vazhdoi të përmend hadithin për Shefa'atin: "Ata do të vijnë te Ibrahimi dhe do t'i thonë:}

^{-Ti je i Dërguar i All-llahut dhe mik i Tij në tokë,na ndihmo(me shefa'at) te Zoti yt.}

^{Atij do t'i përkujtohen rrenat që ka bërë dhe do të thotë: "Mjaft kam gajlet e mia!Shkoni te Musai. " 82}

^{Këtë hadith e transmeton edhe Enesi prej Pejgamberit s. a. v. s. 83}

⁴⁵

⁴⁶

^{3363. Ensariu thotë se Ibën Xhurejxhi ka thënë:"Kethir b. Kethiri më ka treguar: "Unë dhe Osman b. Sulejmani ishim ulur bashkë me Seid b. Xhubejrin,i cili tha:Ibën Abbasi nuk më ka treguar kështu por ka thënë:}

^{"Gruaja e parë që ka përdorur shokën ka qenë e ama e Ismailit. Ajo përdori përparsen për të fshehur gjurmët nga Sara"86.}

^{Më vonë Ibrahimi u nis bashkë me atë dhe djalin Ismailin, derisa ende i jepte gji. I la pranë Qabes, nën një dru të madh, mbi Zemzemin,në një vend më të lartë ku më vonë u ndërtua Qabeja. Atëherë Mekka nuk ishte e banuar, e as që kishte ujë. Ai, të dy i la në atë vend. Iu la një trastë me hurma dhe një calik me ujë. Ibrahimi u kthye prapa,ndërsa e ëma e Ismailit e përcillte duke i thënë:}

^{-O Ibrahim,ku shkon. Na le neve në këtë vend ku nuk ka njeri të gjallë,bile kurgjë tjetër? Këtë e përsëriti disa herë,por ai aspak nuk e përfilli atë,atëherë ajo tha:}

^{- Kështu të ka urdhëruar All-llahu?}

^{- Po - u përgjigj ai.}

^{- Pra, Ai nuk do të na shkatërrojë - tha ajo dhe u kthye.}

^{E ëma e Ismailit i jepte gji Ismailit dhe pinte ujë nga calik, deri sa e harxhoi. Më në fund kur e harxhoi ujin u etshtua mjaft,por u etshtua edhe djali. E shikonte djalin i cili lëvizte- ose tha: përpëlitej. Nga mundimi i djalit ajo filloi të ngasë. E pa Safanë,kodrinë e cila ishte më afër asaj; u ngjit në të,u kthye kah lugina,vallë mos sheh kend,mirëpo nuk pa askend. Atëherë u lëshua nga Safaja. Kur arriti në luginë, e çoi mëngën e këmishës dhe filloi të ngasë sikur nganë njeriu nga mundimi deri në fund të luginës. Arriti deri te Merveja,u ngjit lartë dhe filloi të shikojë mos vallë sheh dikend,mirëpo nuk pa askend. Kështu veproi shtatë herë. Ibën Abbasi thotë se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë: "Ky është sa'ji i njerëzve në mes "(Safasë dhe Merves).}

^{(Ibën Abbasi) thotë:"Mos u frikësoni prej shkatërrimit!Këtu do të jetë Bejtull-llahu,të cilin do ta ndërtojë ky djalosh me të atin e vet,ndërkaq All-llahu nuk do t'i humbasë banorët e tij".}

^{Kur u ngrit mbi tokë,në formë të një kodrine,në të u lëshuan rrëketë dhe e dëmtuan në të majtë dhe në të djathtë 89. Kështu ishte për rreth tyre gjersa arritën një grup nga Xhurhumi,ose një familje e Xhurhumit,të cilët vinin nga drejtimi i Keda'as. U vendosën nën rrëzën e Mekkes,me ç'rast panë se si shpenzët silleshin dhe thanë:}

^{"Këto shpendë me siguri sillen rreth ujit,e ne e njohim këtë luginë. Në këtë vend nuk ka ujë". Më në fund ata dërguan një apo dy njerëz. Ata rastësisht gjetën ujin,u këthyan dhe informuan për ujin. U nisën për atje dhe, si thotë transmetuesi e takuan të ëmën e Ismailit pranë ujit. Thanë:}

^{-A do të na lejosh të vendosemi këtu?}

^{-Po,-tha ajo,por ju nuk do të keni të drejtë në ujin.}

^{-Po,-thanë ata.}

^{Ibën Abbasi thotë se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:"Këta rastësisht takuan të ëmën e Ismailit,por edhe ajo deshti të shoqërohej".}

^{Pasi që u martua Ismaili,Ibrahimi erdhi t`i vizitojë ata që i la në këtë vend. Mirëpo, Ismailin nuk e takoi. E pyeti gruan e tij se ku është Ismaili,kur ajo iu përgjigj:}

^{-Ka dalur për idare.}

^{Pastaj e pyeti për gjendjen dhe jetën e tyre. Ajo tha:}

^{-Jemi në hall. Jemi në mundime dhe ndihemi shumë keq- iu ankua ajo,kurse ai i tha:}

^{-Kur të vijë burri,përcjellja selamin dhe thuaj që të ndërrojë pragun e derës.}

^{Kur erdh Ismaili,sikur parandjeu diçka dhe pyeti:}

^{-Mos ka qenë dikush?}

^{-Po,-tha ajo-na erdhi një plak i këtillë dhe i këtillë dhe na pyeti për ty. I tregova se ku je. Më pyeti se si jetojmë;i tregova se jemi në mundime dhe shumë keq.}

^{- A të porositi diçka?-pyeti ai.}

^{-Po, më porositi që të të përcjell selamin dhe tha që ta ndërrosh pragun e derës.}

^{-Ai ka qenë babai im,më ka urdhëruar që të ndahemi me ty,shko te të tutë!- i tha këto fjalë dhe e lëshoi. Pastaj përsëri nga ata u martua. Deshti All-llahu,Ibrahimi dikur erdhi përsëri. E takoi Ismailin duke përgatitur shigjetat,nën drurin e madh,afër Zemzemit. Hyri te gruaja e tij dhe e pyeti për Ismailin. Ajo tha:}

^{-Ka dalë për idare.}

^{-Si jeni - pyeti për gjendjen dhe jetën e tyre.}

^{-Ne jemi mirë dhe rehat -tha ajo dhe iu falenderua All-llahut.}

^{-Çka keni për të ngrënë?- pyeti ai.}

^{- Mish - u përgjigj ajo.}

^{- Çka keni për të pirë? -pyeti ai.}

^{- Ujë - ishte përgjigjja e saj. .}

^{- O Zoti im,jepu bereqet në mish dhe në ujë - tha ai.}

^{Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë: "Ata atëherë nuk kanë pasur grurë,sikur të kishin do t'i lutej t'u japë bereqet në të. "}

^{- Banorët e Mekkes do të kenë mjaft (grurë dhe ujë)-tha ai.}

^{- Kur të vijë burri , përcjellja selamin dhe urdhëroe që ta përforcojë pragun e derës.}

^{Kur u kthye Ismaili pyeti:}

^{-Mos ka qenë dikush?}

^{- Po, ishte një plak i pashëm - tha ajo dhe e falenderoi. - Më pyeti për ty. I tregova se ku je. Pastaj më pyeti se si jetojmë. I thash se jetojmë mirë.}

^{- A të porositi diçka?-pyeti ai.}

^{- Po,të bëri selam dhe të urdhëroi ta përforcosh pragun e derës.}

^{- Ai është babai im - tha ai -e ti je pragu,më ka urdhëruar që të të mbaj.}

^{Deshti All-llahu,Ibrahimi dikur erdhi përsëri. E takoi Ismailin duke përgatitur shigjetat,nën drurin e madh,afër Zemzemit. Kur e pa, u çua para tij,dhe të dy morën qëndrimin që merr i ati me të birin dhe i biri me të atin,pastaj ai i tha:}

^{- O Ismail,All-llahu më ka urdhëruar diçka.}

^{- Vepro si të ka urdhëruar Zoti yt - i tha ai.}

^{- Ti, do të më ndihmosh? - pyeti (Ibrahimi).}

^{- Unë do të ndihmoj! - tha ai.}

^{- All-llahu më ka urdhëruar që këtu të ndërtoj Qaben. Pastaj tregoi kah bregoreja që ngrihej në atë vend.}

^{Atëherë thotë (transmetuesi),i vunë themelet e Qabes. Ismaili ka bartur gurët,ndërkaq Ibrahimi ndërtonte. Kur ndërtesa lëshoi shtatë,ai solli këtë gurë dhe e vendoi. (Ibrahimi) qëndroi mbi te. Kështu ai ndërtonte e Ismaili i sjellte gurët. Të dy thonin:}

^{". . . o Zoti ynë,prano prej nesh,sepse Ti,me të vërtetë dëgjon dhe di!"(El-Bekare,127). 91}

^{Dhe ashtu ata ndërtuan ,thotë (transmetuesi),duke u sjellur rreth Qabes dhe thonin:}

^{"Ndodhi çka ndodhi në mes të Ibrahimit me familjen e tij,më në fund ai u nis me Ismailin dhe nënën e Ismailit. Kishin me vete një calik me ujë:e ëma e Ismailit pinte ujë nga caliku,ndërkaq qumshti mjaftonte për djalin e saj. Kur arritën në Mekke, e la nën një dru të madh,pastaj Ibrahimi u kthye te gruaja e tij (Sara). E ama e Ismailit e përcolli derisa arritën në vendin Keda',dhe atëherë thirri:}

^{- O, Ibrahim, në dorë të kujt na lë neve?}

^{- Në dorë të All-llahut -tha ai.}

^{- Jam e kënaqur me All-llahun - tha ajo.}

^{Pastaj ajo u kthya,thotë (transmetuesi),nisi të pijë ujë nga caliku. Ndërsa qumshti i mjaftonte djalit të saj,por kur u harxhua uji,ajo tha:"Të shkoj e të shohë,ndoshta do të shoh dikend". Dhe ajo,thotë (transmetuesi),hypi në Safa dhe vështroi mos po e sheh ndokend,por askend nuk pa. U lëshua teposhtë luginës,ngarendi dhe arriti në Merve. Kështu veproi disa herë dhe pastaj tha:"Të shkoj të shoh se çka bënë ai",duke menduar në djalin. Shkoi dhe e pa,djalin - Ismailin në atë gjendje, sikur gërhaste para vdekjes. Shpirti nuk i ndejt i qetë,dhe ajo tha:"Të shkoj e të shoh,mund të shoh ndokend". Shkoi dhe u ngjit në Safa,shikoi gjatë,por askend nuk hetoi. Kështu veproi shtatë herë (duke ngarendur ndërmjet Safasë dhe Merves), e pastaj tha:"Të shkoj e të shoh se çka bën ai". Dhe menjëherë dëgjoi një zë,dhe tha:}

^{- Më ndihmo,nëse ti mund të bësh ndonjë të mirë!}

^{U paraqit Xhibrili dhe, thotë (transmetuesi) kështu i ra tokës me këmbën e vet,e futi këmbën e vet në tokë,uji buroi, thotë (transmetuesi). E ama e Ismailit u befasua dhe filloi të gërmojë. (Ibën Abbasi) thotë se Ebul-Kasimi s. a. v. s ka thënë: "Sikur ta kishte lënë,uji do rridhte".}

^{Thotë (Ibën Abbasi): "Pastaj ajo filloi të pijë ujë,e qumshti i mjaftonte djalit të saj".}

^{Thotë (Ibën Abbasi):"Më vonë në luginë arritën një grup njerëzish prej fisit Xhurhum,dhe rastësisht panë një shpend. Ata dërguan një njeri të shikojë. Kur pa ujin, u kthye te ata dhe iu tregoi. Ata erdhën te ajo dhe i thanë:"Oj e ëma e Ismailit,a do të na lejosh të rrimë me ty,ose të banojmë me ty?"}

^{Në mesin e tyre u rrit djali i saj dhe u martua me një vajzë të tyre.}

^{(Ibën Abbasi) thotë:"Ibrahimit më vonë i ra ndër mend (që t'i vizitojë) dhe i tha gruas:- Unë do të shkoj t'i shoh ata që i lash atje".}

^{(Ibën Abbasi) thotë:"Erdh dhe dha selam,pastaj pyeti:}

^{- Ku është Ismaili?}

^{- Ka shkuar në gjueti - u përgjigj gruaja e tij,kurse ai e porositi:}

^{- Kur të kthehet i bën selam që ta ndërrojë pragun e derës së vet.}

^{Kur u këthya pasi ajo i tregoi për vizitën. i tha: "Pragu je ti,shko te gjaku yt"!}

^{(Ibën Abbasi) thotë:"Më vonë Ibrahimi u kujtua që përsëri t'i vizitojë,andaj i tha gruas:}

^{- Unë do të shkoj t`i shoh ata që i lash atje.}

^{Erdhi dhe pyeti:}

^{- Ku është Ismaili?}

^{- Ka shkuar në gjueti - tha gruaja e tij,dhe vazhdoi: A nuk uleni pak,diç të hani e të pini?}

^{- Çka keni për të ngrënë e për të pirë? - pyeti ai,në çka ajo u përgjigj:}

^{- Ushqim e kemi mishin,pije e kemi ujin.}

^{-O Zoti im,jepu bereqet në ushqim e në pije.}

^{(Ibën Abbasi) thotë se Ebul-Kasimi s. a. v. s. ka thënë: "Ky bereqet është prej duasë së Ibrahimit".}

^{(Ibën Abbasi më pastaj) thotë: "Dikur Ibrahimit iu kujtua,dhe i tha gruas së vet: Unë do të shkoj të shoh ata që i kam lënë atje. Shkoi dhe e takoi Ismailin pas Zemzemit,duke përgatitur shigjeta. I tha:}

^{- O Ismail,Zoti yt më ka urdhëruar Ta ndërtojmë Tempullin.}

^{- Dëgjoje Zotin tënd-tha Ismaili.}

^{- Ai më ka urdhëruar që ti të më ndihmosh për këtë.}

^{- Po,do të ndihmoj - tha kështu ose ngjashëm më këto fjalë.}

^{- O i Dërguar i All-llahut,cila xhami është ndërtuar e para në tokë?}

^{- El-Mesxhidul-Harami - u përgjigj ai.}

^{- E pas asaj, cila? - ka pyetur Eba Dherri.}

^{- El-Mesxhidul-Aksa - tha ai.}

^{-Sa kohë ka kaluar në mes këtyre dy tempujve - pyeta.}

^{"Kjo është kodrina që na do neve dhe ne e duam atë!O Zoti im,Ibrahimi Mekken e bëri të shenjtë,ndërkaq unë të shenjtë e bëjë atë që është në mes të gurishteve (Medinen)".}

^{- A nuk e di se populli yt - kur rindërtuan Qaben - i kanë ngushtuar themelet në krahasim me themelet që i vendoi Ibrahimi?}

^{- O i Dërguari i All-llahut - thash,atëherë pra pse nuk e kthen në themelet e Ibrahimit?}

^{- Sikur populli yt të mos kishin qenë afër me mosbesimin (do ta bësha).}

^{Abdullah b. Umeri ka thënë:"Aisheja këtë me të vërtetë e ka dëgjuar nga Pejgamberi s. a. v. s. ,dhe mendoj se Pejgamberi s. a. v. s. nuk ka lënë pa i puq dy skajet që janë te Hixhri,por fjala është pse nuk është ndërtuar në themelet e Ibrahimit. "}

^{- O i Dërguar i All-llahut, si të biem salavat mbi ty?}

^{- Thoni:-I Dërguari i All-llahut s. a. v. s. tha. Thuani:- O, All-llah, bën Mëshirë mbi Muhammedin,gratë e tija dhe mbi pasardhësit e tij siç ke bërë mëshirë mbi familjen e Ibrahimit. Dhe bekoje Muhammedin,gratë e tij dhe pasardhësit e tij,siç bekove familjen e Ibrahimit. Me të vërtetë Ti je Falënderues dhe i Lavdishëm".}

^{- A duash të të dhuroj dhuratën për të cilën kam dëgjuar nga Pejgamberi s. a. v. s. ?}

^{- Si jo, më dhuro - thash unë. Ai pastaj tha:}

^{- E kemi pyetur të Dërguarin e All-llahut s. a. v. s. :O i Dërguar i All-llahut,si bihet salavat mbi ty dhe familjen tënde? Kurse All-llahu na ka mësuar se si të të përshëndetim". Ai tha: Thuaj: O Zot Mëshiroje Muhammedin dhe familjen e Muhammedit siç ke Mëshiruar Ibrahimin dhe familjen e Ibrahimit. Me të vërtetë Ti je Falënderues dhe i Lavdishëm!O Zot,bekoje Muhammedin dhe}

^{"Pejgamberi s. a. v. s. ka pasur si traditë të kërkojë mbrojtje për Hasanin dhe Husejnin duke thënë:Babai juaj ka kërkuar mbrojtje për Ismailin dhe Is'hakun:Kërkoji mbrojtje me Fjalët e All-llahut,të më mbrojë nga të gjithë helmet e shejtanit dhe nga çdo sy i keq".}

^{All-llahu e Mëshiroftë Lutin,ai është mbështetur në shtyllë të fortë!}

^{"Pejgamberi s. a. v. s. kaloi pranë një grupi të fisit Esleme. Ata garoshin në gjuajtjen e shigjetës. I Dërguari i All-llahut s. a. v. s u tha:}

^{-Gjuani, pasardhës të Ismailit,i ati juaj ka qenë shenjëtar,e edhe unë do të dal nga njëri grup i juaji.}

^{Njëri grup,thotë (Selemeja) hoqi dorë nga gjuajtja. Pejgamberi s. a. v. s. u tha: - Çka keni ,pse nuk gjuani?}

^{- O i Dërguar i All-llahut,-thanë ata- si të gjuajmë në ta,e ti je nga ana e tyre.}

^{- Kush është njeriu më fisnik?}

^{- Njeriu më fisnik është ai që është më i devotshëm.}

^{- O i Dërguar i All-llahut,nuk të pyesëm përë këtë -thanë ata.}

^{-Po,njeriu më fisnik është Jusufi,pejgamber i All-llahut,djalë i pejgamberit të All-llahut,nip i pejgamberit të All-llahut,stërnip i mikut të All-llahut - tha ai,por ata përsëri thanë:}

^{-Nuk të pyesim për këtë.}

^{-Atëherë më pyetni për preajrdhjen fisnore të arabëve - tha ai.}

^{-Po, thanë ata. Pejgamberi s. a. v. s. u përgjigj:}

^{Hixhër është vendbanim i popullit Themud,ndërsa sintagma :harthun,hixhrun118 d. m. th. : fryte të ndaluara. Gjithçka është e ndaluar është hixhër. Ndërkaq mahxhurun rrjedh nga hixhrun119 :krejtësisht e ndaluar. Hixhër gjithashtu domethënë:gjithçka ndërton. Vendosja e shenjave të ndryshme në tokë gjuthashtu quhet hixhër. Së këndejmi edhe hatimul-bejti (Qabes) quhet hixhër, sikur të jetë nxjerrë nga lloji mahtum, ose sipas Katil që ka kuptimin maktul (vrasës ose i vrarë). Emri kal në gjininë femrore thuhet edhe hixhër, mendja gjithashtu quhet edhe hixhër. 120 Ndërkaq Haxhrul-Jemame është emër vendi(në mes Hixhazit dhe Jemenit).}

^{- Ne tashmë kemi zënë brumin dhe kemi marrë ujë.}

^{"Mos hyni në shtëpitë e atyre që kanë bërë përdhunime,vetëm duke qarë,që të mos ju ndodh edhe juve ajo që u ndodhi atyre. "}

^{"Mos hyni në shtëpitë e atyre që vetveten e kanë përdhunuar,vetëm se duke qarë,që të mos u ndodh edhe juve ajo që u ndodhi atyre. "}

^{"Fisnik,bir i fisnikut,nip i fisnikut,stërnip i fisnikut është Jusufi,bir i Jakubit,nip i Is'hakut,stërnip i Ibrahimit- All-llahu bëftë rahmet (e mëshiroftë). "}

^{- Kush është njeriu më fisnik?}

^{- Ai që All-llahut i bënë më shumë ibadet - tha ai.}

^{- Nuk pyesim për këtë - thanë ata, e ai tha:}

^{- Njeriu më fisnik është Jusufi,i Dërguari i All-llahut,bir i pejgamberit të All-llahut,nip i pejgamberit të All-llahut,stërnip i Mikut të All-llahut.}

^{- Nuk pyesim për këtë - thanë ata.}

^{-Urdhëroje Ebu Bekrin ta falë xhematin.}

^{-Ai është njeri i dhimbshëm, - tha ajo. - Kur do të qëndrojë në vendin tënd do të mallëngjehet.}

^{Ai përsëriti urdhërin,por edhe ajo përsëriti mendimin e vet.}

^{Shu'beja thotë:Pas urdhërit të tretë ose të katërtit,ai tha:}

^{- Ju jeni mu si gratë që kanë qenë me Jusufin. Urdhërone Ebu Bekrin!}

^{- Urdhërone Eba Bekrin ta falë xhematin.}

^{- Ebu Bekri është njeri i prekshëm - tha Aisheja.}

^{Ai përsëri tha të njejtën,edhe ajo përsëriti të njejtën,pastaj ai tha:}

^{- Urdhërone! Ju jeni sikur gratë që kanë qenë me Jusufin.}

^{Kështu Eba Bekri ka qenë imam gjatë jetës së Pejgamberit s. a. v. s.}

^{Husejni duke transmetuar këtë hadith nga Zaidi,ka thënë: "Njeri i prekshëm".}

^{"All-llahu bëftë rahmet (mëshirë) mbi Lutin. Ai është mbështetur Te i Forti. Të kisha ndejur në burg sa ndejti Jusufi,pastaj sikur të më vinte një dai(thirrës në fe) do t'i përgjigjesha. "}

^{"E kam pyetur Ummi Rumanin,kjo është e ama e Aishes,se çka është folur rreth saj,e ajo tha:}

^{- Ishim ulur me Aishen,hyri një prej ensareve dhe tha: "All-llahu e ndëshkoftë filanin dhe filanin".}

^{-Pse? - e pyeta.}

^{- Ai me shpifje e ka transmetuar rrëfimin - tha ajo.}

^{- Çfarë rrëfimi? - pyeti Aisheja, dhe ajo i tregoi.}

^{- A ka dëgjuar këtë Ebu Bekri dhe Pejgamberi s. a. v. s. ? -pyeti ajo.}

^{- Po - tha ajo, kurse Aishes i ra të fiktë. Pastaj erdh Pejgamberi s. a. v. s. dhe pyeti se çka ka?Unë u përgjigja:I ra të fiktë nga rrëfimi që po folet për ate,e ajo u ul dhe tha:}

^{- Për All-llahun,nëse betohem,nuk do të më besoni,nëse arsyetohem,nuk do të pranoni arsyetimin tim. Rasti im është sikur rasti i Ja'kubit me bijtë e tij. Unë kërkoj ndihmë nga All-llahu kundër kësaj që ju thoni. "Pastaj Pejgamberi s. a. v. s. shkoi. All-llahu më vonë shpalli atë që shpalli dhe ai e lajmëroi ate,e ajo tha: - Falënderit All-llahut e askend tjetër nuk falënderoj".}

^{3389. Na ka treguar Jahja b. Bukejri,këtij Lejthi, i cili transmeton prej Ukejlit,ky prej Ibën Shihabit, i cili thotë se e ka lajmëruar Urven se ky e ka pyetur Aishen r. a. ,bashkëshorten e Pejgamberit s. a. v. s. :"Çka mendon rreth Fjalëve të Lartëmadhërishmit:-Derisa kur pejgamberët gati e humbnin shpresën dhe mendonin se do t'i shpallin rrenacakë. . . ;129 ose mos vallë gabimisht janë informuar"?}

^{-Përkundrazi,-tha ajo, - populli i vet i shpallnin rrenacakë.}

^{- Për All-llahun, - thash - ata kanë qenë të bindur se populli i vet i shpallin rrenacakë,nuk kanë dyshuar në këtë!}

^{- O Urve,-tha ajo - ata kanë qenë të bindur për këtë!}

^{-Atëherë kjo mund të thotë: gabimisht të informuar. Ajo tha:}

^{- Na ruaj o Zot,pejgamberët nuk kanë menduar ashtu për Zotin e tyre.}

^{Për sa i përket ajetit - tha ajo - ata janë ata që kanë besuar në pejgamberët dhe në Zotin e tyre dhe i kanë përmbajtur,por sprovat ndaj tyre kanë zgjatur,iu është vonuar ndihma derisa nuk e humbën shpresën në krahasim me popullin e vet të cilët i detyronin të rrejnë memzi pritnin të iknin dhe t'i përgënjeshtronin, e më në fund u vinte ndihma e All-llahut.}

^{"Fisnik,bir i fisnikut,nip i fisnikut,stërnip i fisnikut është Jusufi,bir i Ja'kubit,nip i Is'hakut,stërnip i Ibrahimit- All-llahu qoftë i kënaqur me ata".}

^{"Në një rast kur Ejjubi lahej i çveshur,trupin e tij e mbuluan disa karkaleca të artë. Ai filloi t'i gjuajë në teshat e veta,ndërkaq Zoti i tij e thirri: -O Ejjub,a nuk të kam dhënë më shumë pasuri nga kjo që e sheh"?}

^{MBI FJALËT E ALL-LLAHUT XH. SH. :}

^{Nexhijjun thuhet edhe në njejës,dysi dhe në shumës. Halesu nexhijjen 136 d. m. th. u hoqën anësh që të këshillohen. Shumësi i nexhijjun është enxhijetun . Jetenaxhevne që do të thotë: përshpërisin. 137 Telekkafu d. m. th. ta gëlltitë.}

^{" Pastaj,Pejgamberi s. a. v. s u këthye te Hatixheja, e zemra ende i rrihte,ajo e solli te Vereka b. Neufeli. Ky ishte një njeri i cili kishte pranuar krishterizmin dhe kishte lexuar ungjijtë në gjuhën arabe.}

^{- Çka ke parë? - pyeti Vereka. Ai i tregoi e Vereka tha:}

^{En-Namus domethënë njohës i fshehtësive,të cilat ia tregon dikujt e të tjerëve ua fsheh.}

^{Muxhahidi ka thënë:"Ala kaderin d. m. th. :afat,la tenija: mos u këput,jebesen:i thatë,min zinetil-kevmi: i zbukuruar me diç popullore,me zbukurimet të cilat i morën nga familja e Faraonit. Fekadheftuhu: e kam gjuajtur,elka: e ka bërë,fe nesije: ka harruar (Musai). Ata(Samiriu dhe ata që janë me atë)thonë se Musai ka gabuar kur kërkoi Zotin. En la jerxhi'u ilejhim kavlen: ai as një fjalë nuk ua ktheu,d. m. th. viçi.}

^{"Kur arritëm në qiellin e pestë,kur ja Haruni.}

^{- Ky është Haruni -më tha ai- jepi selam.}

^{Unë i dhash selam, ai ma ktheu dhe pastaj tha:}

^{"Natën kur vajta në Mi'raxh e pash Musain. Ai është njeri i thatë,me flokë të lëshuara,sikur të jetë njeri nga fisi Shenue. E pashë Isain. Ai ishte njeri i rritur mesatarisht,lëkurë të kuqe,sikur po sa kishte dalur nga banja. Nga pasardhësit e Ibrahimit unë më së shumti i përngjaj. Pastaj më sollën dy enë. Në njërën kishte qumësht e në tjetrën verë.}

^{- Pi nga cila të duash - tha ai.}

^{Unë mora qumështin me ç'rast m`u tha:}

^{"Asnjë njeri nuk mund të thotë se është më i mirë se Junus b. Metta"- dhe e përshkroi me të atin. "}

⁹²

^{3396. Pejgamberi s. a. v. s. përmendi udhëtimin e natës(isranë) dhe tha:"Musai ishte ngjyrëgështenjë,i lartë,sikur njerëzit e fisit Shenue". Dhe tha: "Isai është kaçurrel dhe me shtat mesatar".}

^{-Kjo është ditë e madhe. Është ditë kur All-llahu e shpëtoi Musain dhe e fundosi familjen e Faraonit,andaj Musai agjënoi në shenjë falenderimi ndaj All-llahut.}

^{-Te Musai unë jam më i afërm se ata - tha (Resulull-llahi a. s. )dhe agjëroi atë ditë dhe parapëlqeu që të agjërojnë edhe të tjerët. "}

^{"Njerëzit në Ditën e Kijametit do të jenë të zalisur. Unë do të jem i pari i cili do të vijë në vete. Do të shoh se si Musai mbahet për rrëzën e Arshit. Nuk do të di se a ka rënë në vete para meje ose mos vallë ajo është shpërblim për ate që i ra të fiktë në Tur".}

^{"Sikur të mos kishin qenë Israelitët,mishi nuk do të prishej,sikur të mos kishte qenë Hava,gruaja asnjëherë nuk do ta mashtronte burrin e vet. "}

^{- Unë dhe shoku im polemizojmë rreth shokut të Musait me të cilin Musai deshti të gjejë mënyrën se si të takohet me të. A ke dëgjuar ti diçka rreth tij nga i Dërguari i All-llahut s. a. v. s. ?}

^{-Po,-tha ai -kam dëgjuar të Dërguarin e All-llahut s. a. v. s. duke thënë:}

^{"Përderisa Musai ishte te disa të parët e israelitëve,i erdh një njeri dhe e pyeti:A njeh dikë më të ditur se veten?}

^{-Jo - u përgjegj ai.}

^{Atëherë All-llahu i Shpalli Musait:"Po,ka. Ai është robi Ynë Hidri".}

^{Më pastaj Musai kërkoi atë,me ç'rast peshku iu bë si shenjë dhe iu tha:"Kur do të humbasish peshkun,kthehu prapa,me siguri atëherë do ta takosh"!Ai nëpër det përcillte gjurmët e peshkut. Pak më vonë shërbëtori i tha Musait:}

^{-A të kujtohet kur u strehuam te shkëmbi?Unë atje e kamë harruar peshkun,ndërkaq shejtani ma hoqi nga mendja që të mos më kujtohet.}

^{- Ajo është ajo çka kërkojmë-tha Musai.}

^{Atëherë duke vëzhguar,u këthyen prapa dhe e gjetën Hidrin.}

^{-Të ka rrejtur armiku i All-llahut. Na ka treguar Ubejj b. Ka'bi nga Pejgamberi s. a. v. s. se Musai duke mbajtur fjalim israelitëve,e kanë pyetur:}

^{-Cili njeri është më i dituri?}

^{-Unë - është përgjegjur ai.}

^{All-llahu e qortoi atë sepse diturinë nuk ia la Atij dhe i tha:}

^{-Përkundrazi,është një robi im ku takohen dy detërat,ai është më i ditur se ti.}

^{-Zoti im-tha- kush do të më udhëzojë te ai?}

^{Ka mundësi që Sufjani të ketë transmetuar: "Zoti im,si të takohem me të?"}

^{-Do të marrësh peshkun-tha Ai-vëndoe në strajcë,ku do ta humbasish,aty është ai-ka mundësi të ketë thënë:Atje është ai.}

^{E mori peshkun,e vëndoi në strajcë,pastaj ai me të riun Jusha b. Nun u nisën. Kur arritën te një shkamb,u mbështetën në të,ndërkaq Musai fjeti,e peshku doli,ra në det dhe vazhdoi rrugën e vet nëpër det. All-llahu ia ndali ujin peshkut,dhe ai u shndërrua në formë të qepës,-ai më tregoi kështu,diç të ngjashme me qepën. Ata vazhduan të udhëtojnë natën dhe ditën,e kur të nesërmen gëdhiu,(Musai)i tha djaloshit:"Na jep mëngjezin!Me të vërtetë nga ky udhëtim u lodhëm".}

^{Musai nuk hetoi lodhjen gjersa nuk kaloi vendin të cilin ia përcaktoi All-llahu. Atëherë djaloshi i tha:"A të kujtohet kur u strehuam nën shkëmb?Unë e kam harruar peshkun,vetë shejtani ma ka hequr mendësh që të mos më kujtohet. Ai ka rrëshqitur në det,sa çudi!"}

^{Kështu ishte udhëtimi i peshkut,ata dy mbetën të habitur.}

^{- Ai është ajo çka e kërkojmë-tha Musai.}

^{Më pastaj u kthyen duke shikuar gjurmët e veta,domethënë ,u kthyen pas gjurmëve të veta. Kur arritën te shkëmbi,panë një njeri të mbështjellur me tesha. Musai i dha selam,ai ia ktheu dhe tha:}

^{-Prej nga në tokën tënde selam?}

^{-Unë jam Musai- tha ai.}

^{-Musa israeliti? - pyeti,kurse ai iu përgjigj:}

^{-Po,erdha të më mësosh diturinë që ke mësuar ti.}

^{-O Musa,-tha ai,unë kam një lloj të diturisë Hyjnore e të cilën All-llahu më ka mësuar,të cilën ti nuk e di,e ti ke një lloj të diturisë Hyjnore me të cilën All-llahu të ka mësuar,e që unë nuk e di.}

^{-A mund të të përcjelli?-pyeti Musai.}

^{Pastaj ata vazhduan rrugën dhe shkuan rreth bregdetit. Pranë tyre kaloi një anije,i lutën që t'i marrin edhe ata. Pasi hypën në anije,erdh një bilbil, ra në qosh të anijes dhe nga ana e detit biroi dy bira.}

^{-O,Musa,-i tha Hidri-dituria ime dhe dituria yte në krahasim me diturinë e All-llahut është aq e vogël sa që është vrima që e bëri bilbili në krahasim me tërë detin.}

^{Ai për një herë mori sopatën dhe e nxori një drrasë. Musai i tha:}

^{-Çka bëre kështu?Njerëzit falas na morën,e ti e shpove anijen që të mbysish udhëtarët!Me të vërtetë bëre gjynah të madh!}

^{1 a}
^{KRIJIMI I ADEMIT DHE PASARDHËSVE TË TIJ}
^{Salsal është argjil i përzier me rërë i punuar në formën e vorbës. 1}
^{Salsal domethënë:kundërmonjës,i qelbur. Rrënja e fjalës është sal-le (andaj dyfishohet shkronja sad dhe lam ) siç dyfishohet te sarrel-babu dhe sarsare (dera kërcet kur mbyllet). Rasti i njejtë është edhe me fjalën kebkebtuhu që don të thotë: e kam rrëzuar. 2}
^{Fe merret bihi: ajo vazhdoi me barrën dhe e plotësoi. 3}
^{En la tesxhude: të mos bëjë sexhden. 4}
^{RRETH FJALËVE TË ALL-LLAHUT XH. SH. :}
^{'' UNË NË TOKË DO TË KRIJOJ MËKËMBËSIN ! " 5}
^{Ibën Abbasi ka thënë: "Lemma alejha hafidh" domethënë: mbi të nuk ka mbrojtës (rojtar). 6 Fi kebed domethënë: në formë të vrullshme. 7 Rijash: domethënë pasuri ,ndërkaq ca dijetarë tjerë thonë se rijash dhe rish kanë një kuptim që jep të kuptojmë se fjala është për teshat e tejdukshme. 8 Ma tumnun: domethënë fara në mitrën e gruas. 9}
^{Muxhahidi ka thënë: Innehu ala rexh' ihi le kadir domethënë:Ai mund të kthejë farën në penis. 10 Gjithëçka që ka krijuar Ai ka çiftin e vet. Qielli është çifti i tokës,vetëm All-llahu xh. sh. është i vetëm, pashoq. 11 Fi ahseni takvim: në formën më të bukur,kurse esfele safilinë : në formën më të keqe,në përjashtim të atyre që besojnë. 12 Husr devijime që bëjnë përjashtim ata që besojnë. 13 Laib është i domosdoshëm . 14 Nunshiekum: do t`ju krijojmë prej fillimi në cilëndo formë. 15 Nusebbihu bi hamdike: Të madhërojmë. 16}
^{Ebul Ali ka thënë:"Fe telek-ka Ademu min rabbihi kelimatin", ndërsa fjalët e Ademit janë:"Rabbena dhalemna enfusena". 17 Fe ezel-lehuma}
^{iu dha shkas që ata të përulen. 18 Jetesenneh: ndryshon (ndërron), Asin është i ndryshueshëm si dhe mesnun është i ndryshueshëm. Hameun është shumësi i ham'etun që nënkupton argjilin. 19 Jahsifan domethënë të bësh tesha nga gjethet e Xhennetit. Ata dy i puqnin gjethet e Xhennetit dhe ashtu mbulonin veten. Sev'atuhuma ka kuptimin alegorik dhe don të thotë vendet e turpshme. 20 Ve metaun ila hinë deri në Ditën e Gjykimit,ndërsa me fjalën hinë tek arabët nënkuptojnë kohën prej një momenti deri në kohë të pacaktuar. 21 Kabiluhu ka për qëllim fisin dhe pasardhësit e tij . 22}
¹
^{3326. Na ka treguar Abdullah b. Muhammedi, këtij Abdurrezaku duke e transmetuar nga Ma'meri, ai nga Hammami e ky nga Ebu Hurejreja r. a. se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:}
^{Ai u tha: "Es-selamu alejkum", kurse ato u përgjigjën:"Es-selamu alejke ve rahmetull-llah", dhe ashtu shtuan ve rahmetull-llahi. Secili që do të hyjë në Xhennet,do të hyjë në formën e Ademit,edhepse njerëzit gjer më tani pak nga pak janë pakësuar"23.}
²
^{3327. Na ka treguar Kutejbe b. Seidi ky nga Xheriri, ky nga Umareja, ky nga Ebu Zur'a, ky nga Ebu Hurejreja r. a. i cili thotë se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:}
^{3328. Na ka treguar Museddedi,këtij Jahja i cili transmeton nga Hisham b. Urve,ky nga babai i tij,ky prej Zejnebes,bijës së Ebu Selemes,kjo nga Ummi Selemeja,se Umi Sulejmi ka thënë:}
^{3329. Na ka treguar Muhammed b. Selami,këtij i ka treguar El- Fezari nga Humejdi,ky nga Enesi r. a. , i cili ka thënë:}
^{"Abdullah b. Selami kish kuptuar për ardhjen e Pejgamberit s. a. v. s. në Medine. Erdhi te Pejgamberi dhe i tha:}
⁵
^{3330. Na ka treguar Bishër b. Muhammedi,këtij i ka treguar Abdullahu,këtij Ma' meri nga Hemmami,këtij Ebu Hurejreja r. a. i cili transmeton se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:}
^{"Sikur të mos ekzistonin israelitët,nuk do të prishej mishi dhe sikur të mos ishte Hava,gratë kurrë nuk do t'i kishin rrejtë burrat". 24}
⁶
^{3331. Na kanë treguar Ebu Kurejbi dhe Musa b. Hizami se këtyre iu kanë treguar Husejn b. Aliu prej Zaidit,ky transmeton prej Mejsere el-Eshxhaiut,ky nga Ebu Hazimi,ky nga Ebu Hurejreja r. a. se Pejgamberi s. a. v. s ka thënë:}
^{"Silluni mirë me gratë,sepse gruaja është e krijuar prej bririt,ndërsa briri më i shtrembët është në pjesën e epërme. Nëse mundohesh që ta drejtosh,do ta thesh,nëse e le të tillë,do të mbetet i shtrembëruar,andaj pranojeni rekomandimin tim për gratë". 25}
⁷
^{3332. Na ka treguar Umer b. Hafsi,këtij i ka treguar i ati i tij,këtij A'meshi,këtij Zejd b. Vehabi se Abdullahu ka thënë: "I Dërguari i All-llahut s. a. v. s. na ka treguar,e Pejgamberi folë të vërtetën dhe i besojmë:}
^{3333. Na ka treguar Ebu En-Nu'mani,këtij Hammad b. Zejdi,ky nga Ubejdullah b. Ebu Bekre b. Enesi,ky nga Enes b. Maliku r. a. se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:}
^{3334. Na ka treguar Kajs b. Hafsi,këtij Halid b. El-Harithi,këtij Shu'beja i cili transmeton nga Ebu Imran el-Xhevniu,ky nga Enesi se Pejgamberi s. a. v. s ka thënë:}
^{- Xhehennemlinjve, të cilët ndëshkimin do ta kenë më të lehtë, All-llahu do t'u thotë:"Sikur të kishe atë çka ka bota , a do ta paguajshe veten me të"? Ai do të përgjigjet:"Po!" Atëherë All-llahu do të thotë:"Gjersa ti ishe në kurrizin e Ademit,Unë kërkova më pak se kjo; të mos Më përshkruash tjetër kend Mua,ti këtë e refuzove dhe pranove politeizmin. " 26}
¹⁰
^{3335. Na ka treguar Umer b. Hafs b. Gijathi,këtij i ati i tij,këtij El-A'meshi,të cilit ia ka transmetuar Abdullah b. Murre,këtij Mesruku,këtij Abdullahu r. a. i cili transmeton se Pejgamberi s. a. v. s ka thënë:}
^{"Askush nuk do të vritet me të padrejtë e për të të mos ketë pjesën e gjakut të birit të Ademit,sepse ai është i pari që vrasjen e bëri traditë". 27}
¹¹
^{SHPIRTËRAT JANË SIKUR USHTRIA E REKRUTUAR}
^{336. Thotë (Buhariu) se ia ka transmetuar Lejthi prej Jahja b. Seidit,ky nga Amrete,ky nga Aisheja r. a. e cila thotë se e ka dëgjuar Pejgamberin s. a. v. s. se ka thënë:}
^{'Shpirtërat janë sikur ushtria e rekrutuar. Ata që njihen mes veti do të afrohen,ndërsa ata që nuk njihen do të shpërndahen. "28}
^{Jahja b. Ejubi ka thënë se për këtë i ka treguar edhe Jahja b. Seidi.}
¹²
^{RRETH FJALËVE TË ALL-LLAHUT XH. SH. :}
^{"Dhe Nuhin ia dërguam popullit të tij. "29}
^{Ibën Abbasi thotë :"Badijer-re'ji" domethënë :ajo që na është treguar. 30}
^{Ikli'i domethënë :ndërpreje. 31 Ve faret-tenuru domethënë:dhe gufoi uji 32. Ndërsa Ikremete mendon se me këtë ka për qëllim sipërfaqen e tokës.}
^{Muxhahidi ka thënë: "El-Xhudijju" është emri i një mali në mes lumit Tigër dhe Eufrat 33. De'bun është sinonim i halun që do të thotë "gjendje". 34}
¹³
^{RRETH FJALËVE TË ALL-LLAHUT XH. SH. :}
^{"Ne e kemi dërguar Nuhin te populli i vet:"Tërhiqja vërejtjen popullit tënd para se t'i arrijë dënimi i dhembshëm" deri në fund të sures. 35 dhe}
^{"Lexoju atyre historinë për Nuhin! Kur iu drejtua popullit të vet:"O populli im,nëse iu është mbërzitur qëndrimi im në mesin tuaj dhe vërejtjet e mia me argumente të All-llahut -deri te fjala ". . . musliman" (Junus, 71-72). 36}
¹⁴
^{3337. Na ka treguar Abdani, këtij ia ka transmetuar Abdullahu,ky nga Junusi,ky nga Zuhriu,se Salimi ka thënë se Ibn Umeri r. a. ka thënë:}
^{-I Dërguari i All-llahut s. a. v. s. gjendej në mesin e xhematit, u çua dhe e falënderoi All-llahun ,më pastaj përmendi Dexhallin dhe tha:"Unë po ua tërhjek vërejtjen ndaj tij!Të gjithë pejgamberët e parë popujve të vet ua kanë tërhjekur vërejtjen nga Dexhalli. Edhe Nuhi popullit të vet ia tërhoqi vërejtjen,ndërsa unë,për sa i përket atij, do t'ju them atë që asnjë pejgamber nuk ia ka thënë popullit të vet: dijeni se ai është qorr e All-llahu nuk është qorr. "37}
¹⁵
^{3338. Na ka treguar Ebu Nuajmi,këtij Shejbani i cili transmeton nga Jahja,ky nga Ebu Seleme i cili ka dëgjuar Ebu Hurejren r. a. se e ka dëgjuar Pejgamberin s. a. v. s. i cili ka thënë:}
^{3339. Na ka treguar Musa b. Ismaili,këtij Abdulvahid b. Zijadi,këtij A'meshi, ky nga Ebu Salihu,ky nga Ebu Seidi, i cili transmeton se Pejgamberi s. a. v. s ka thënë:}
^{- Muhammedi alejhis-selam dhe ithtarët e tij - do të përgjigjet ai, dhe , ne me të vërtetë do të dëshmojmë se ai e ka dorëzuar (Shpalljen) . Kjo është domethënia e fjalëve të Lartëmadhërishmit: "Dhe ashtu ju kemi bërë një bashkësi të drejtë që të jeni dëshmitarë kundër njerëzve. . . "(El-Bekare,143). Fjala vesat domethënë "të drejtë. " 38}
^{3340. Na ka treguar Is'hak b. Nasër,këtij Muhammed b. Ubejdi,këtij Ebu Hajani duke transmetuar nga Ebu Zur'a,ky nga Ebu Hurejreja r. a. , i cili ka thënë:}
^{Muhammed b. Ubejdi thotë:"Pjesën tjetër të hadithit nuk e kam mbajtur mend". 42}
^{15. Na ka treguar Nasër b. Ali b. Nasër,këtij i ka treguar Ebu Ahmedi nga Sufjani,ky prej Ebu Is'hakut,ky prej Esved b. Jezidit,ky nga Abdullahu r. a. se Pejgamberi s. a. v. s. ka lexuar:}
^{"Fe hel min muddekir", siç lexohet zakonisht. 43}
¹⁹
^{"Edhe Iljasi është,pa dyshim nga pejgamberët. Kur i tha popullit të vet,a nuk frikësoheni?A Ba'lin e adhuroni,e krijuesin më të mirë e leni pas shpine. All-llahun,Zotin tuaj dhe Zotin e të parëve tuaj të lashtë. Ata e përgënjeshtruan prandaj,me siguri do të prezentojnë (në dënim). Përveç atyre robërve besnikë të All-llahut. Dhe ia ruajtëm kujtimin në breznitë e mevonshëm. Pastë shpëtim Iljasi!Ja ne kështu i shpërblejmë bëmirësit. Edhe ai është,me siguri,nga robërit tanë besimtarë. "(Es-Saffat,123-132)}
^{Nga Ibn Mes'udi dhe Ibn Abbasi thuhet se me emrin Iljas në ajetet e lartëshënuara ka për qëllim Idrisin. 45}
²⁰
^{RRETH FJALËVE TË ALL-LLAHUT XH. SH. : "DHE E KEMI NGRITUR NË VEND TË LARTË"46}
²¹
^{Abdani thotë se i ka treguar Abdullahu,këtij Junusi nga Zuhriu. 47}
^{3342. Na ka treguar Ahmed b. Salihu,këtij Anbese,këtij Junusi i cili transmeton nga Ibën Shihabi, se Enesi ka thënë:"Ebu Dherri r. a. thotë se Pejgamberi s. a. v. s ka thënë:}
^{Më pastaj vazhduam bashkë me Xhibrilin deri sa arritëm në Sidretul-munteha të cilin e kishin mbuluar ngjyra të ndryshme,aq të shumllojshme ishin sa që unë nuk dij se sa lloje ishin. Pas kësaj më futën (në Xhennet) ku pash kube me gurë të çmueshëm,kurse toka ishte nga misku. "48}
²²
^{RRETH FJALËVE TË ALL-LLAHUT TË MADHËRISHËM:}
^{" EDHE ADIT - VËLLAUN E TYRE HUDIN; O POPULLI IM U THA,ADHURONE ALL-LLAHUN. . . " 49 (Hud,50)}
^{Dhe rreth fjalëve të All-llahut xh. sh. : "Kur në Ahkaf,popullit të vet ua tërhoqi vërejtjen. . . " deri te fjalia: ". . . kështu Ne dënojmë popullin gjynahqar. " 51) (El-Ahkaf,21)}
^{Transmetohet prej Atait dhe Sulejmanit nëpërmjet Aishes r. a. kjo nga Pejgamberi s. a. v. s. rreth Fjalëve të All-llahut xh. sh. :}
^{Ibën Ujejni thotë:"Melaqeve që janë të detyrara për këtë u doli nga kontrolli"}
^{"Që e lëshoi kundër atyre shtatë netë e tetë ditë pa ndërprerë dhe ke parë në te njerëz të lëvarur sikur trupa të trashë hurmash. A e sheh,të ketë mbetur dikush prej tyre. " 52 (El-Hakkatu,7,8)}
²³
^{3343. Më ka treguar Muhammed b. Ar'are,këtij Shu`beja i cili transmeton nga Hakemi,ky nga Muxhahidi,ky nga Ibën Abbasi r. a. se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:}
^{"Unë jam ndihmuar me erën e lindjes,ndërkaq populli Ad është shkatërruar me erën e perëndimit. " 53}
²⁴
^{3344. (Buhariu)54 Thotë:"Ibën Kethiri përcjell nga Sufjani,ky nga babai i tij,ky nga Ibën Ebi Nu'mani,ky nga Ebu Seidi r. a. , i cili ka thënë:}
^{3345. Na ka treguar Halid b. Jezidi,këtij Israili duke transmetuar prej Ebu Is'hakut,ky nga Esvedi,i cili thotë se ka dëgjuar Abdullahun duke thënë:}
^{RRËFIMI MBI JE' XHUXHIN DHE ME'XHUXHIN}
^{për çdo send. Dhe ai i shfrytëzoi këto. . . "56 deri te Fjalët:". . . Më sillni copa të hekurit!. . . " (Njëjsi i fjalës zuber është zubretun që domethënë copa). " Dhe kur ai i nivelizoi dy anët e malit. " (Transmetohet prej Ibën Abbasit se ato janë dy male, se seddani domethënë: dy male, kurse harxhen domethënë shpërblimi). " . . . u tha:"Fryni zjarrit,dhe kur u skuq,tha:"Më sillni bakër të shkrirë ta ndezi!"(të shkrij në të plumb,madje thuhet edhe hekur,siç thuhet edhe bronxë,ndërkaq Ibën Abbasi thotë se fjala është për bakër). "Dhe ata nuk mundën as t'i afrohen. . . "(t'ia tejkalojnë):isteta'a është lloji i istef'ale nga fjala eta'tu lehu (mundem),andaj këtu është vokalizuar me fet`ha në konsonanten e mesme:esta'a-jesti'u prej ta'a-juti'u disa thonë:isteta'a-jesteti'u (prej llojit ta'a-juti'u) 57 ". . . lëre më ta kapërcejnë. Kjo është Mëshirë e Zotit tim,tha ai,dhe kur do të vijë premtimi i Zotit tim,do ta rrafshojë me tokë. . . "(do ta bëj rrafsh me tokën; nakatun dekka'u domethënë deveja me gërbe të rrafshuar,ngjashëm me fjalën dekdak: tokë rranore) ". . . premtimi i Zotit tim është i vërtetë. Dhe atëherë do të bëjnë që ata sikur valët të përzihen njëri me tjetrin. . . "58}
^{"Derisa të lirohen Je'xhuxhët e Me'xhuxhët të vërshojnë nga çdo humnerë (shpellë)". 59 Katadeja thotë se hadeb do të thotë kodrinë.}
^{3347. Na ka treguar Jahja b. Bukejri,këtij i ka treguar Lejthi, i cili transmeton nga Ukajli,ky prej Ibën Shihabit,ky nga Urve b. Zubejri se i ka treguar Zejnebeja, e bija e Xhahshit r. a. se Pejgamberi s. a. v. s. ka hy te ajo i frikësuar:}
^{3347. Na ka treguar Muslim b. Ibrahimi,këtij Vuhejbi,këtij Ibën Tavusi i cili transmeton prej babait të vet,ky prej Eba Hurejres r. a. ,ky nga Pejgamberi s. a. v. s. se ka thënë:}
^{"All-llahu ka hapur një pjesë së tendës së Je'xhuxh Me'xhuxhit kështu" dhe ka shkruar me dorë numrin nëntëdhjetë. 61}
^{3348. Më ka treguar Is'hak b. Nasri,këtij Usameja, i cili transmeton prej A'meshit,të cilit i ka treguar Ebu Salihu prej Ebu Seid el-Hudriut r. a. ,ky prej Pejgamberit s. a. v. s i cili thotë se All-llahu i Lartëmadhërishëm do të thotë:}
³⁰
^{RRETH FJALËVE TË ALL-LLAHUT TË LARTËMADHËRISHËM:}
^{". . . E IBRAHIMIN ALL-LLAHU E KONSIDEROI MIK TË MIRË" 62}
^{dhe rreth Fjalëve të Tij:"Ibrahimi ka qenë,njëmend,i përulur ndaj All-llahut. . . "63 dhe rreth Fjalëve:". . . Ibrahimi me të vërtetë ishte shumë i prekshëm dhe i butë. "64}
^{Ebu Mejsereja thotë se fjala er-rahim buron nga gjuha habeshite e që domethënë "i mëshirshëm". 65}
³¹
^{3349. Na ka treguar Muhammed b. Kethiri,këtij i ka treguar Sufjani,këtij Mugire b. Nu'mani, këtij i ka treguar Seid b. Xhubejri prej Ibën Abbasit r. a. ky nga Pejgamberi s. a. v. s. se ka thënë:}
^{"Ju do të ringjalleni të dathur,të zhveshur dhe të pa bërë sunnet", pastaj lexoi:". . . Ashtu siç u kemi krijuar herën e parë do ta përsërisim atë (krijimin). Ky është premtimi ynë,Ne me të vërtetë mund ta bëjmë këtë. "66 (El-Enbija,104).}
^{-Ata kanë lëshuar Islamin (janë renegatë) prej kur ti u ndave nga ata - do të thuhet,ndërkaq unë do të them ashtu siç tha robi i mirë (Isai a. s. ):"Unë për ta isha dëshmitar deri sa isha me ta. " 67}
³²
^{3350. Na ka treguar Ismail b. Abdullahu e këtij i ka treguar i vëllai i tij Abdulhamidi i cili transmeton nga Ibën Ebu Dhi'bi,ky nga Seid b. El-Mukbiri,ky nga Ebu Hurejreja r. a. se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:}
^{Ai do të shikojë nën këmbë dhe do të habitet kur do sheh hienën mashkull leshatoke, të cilën pastaj do ta kapin për këmbësh dhe do ta gjuajnë në zjarr. 68}
³³
^{3351. Na ka treguar Jahja b. Sulejmani, këtij i ka treguar Ibën Vehbi të cilin e ka lajmëruar Amri se i ka treguar Bukejri nga Kurejbi,robit të liruar të Ibën Abbasit se Ibën Abbasi r. a. ka thënë:}
³⁴
^{3352. Na ka treguar Ibrahim b. Musa,këtij i ka treguar Hishami,ky prej Ma'merit,ky prej Ejjubit,ky prej Ikrimes,ky prej Ibën Abbasit r. a. se Pejgamberi s. a. v. s. kur pa fotografitë në Qabe,urdhëroi që të hiqen,atëherë i fshinë. Ai pa fotografinë e Ibrahimit dhe Ismailit a. s. ,në duar kishin shigjetat (e fallit),dhe tha:}
^{- I vraftë All-llahu!Për All-llahun,këta dy asnjëherë nuk kanë kërkuar fatin e vet përmes fallit. 69}
³⁵
^{3353. Na ka treguar Ali b. Abdullahu,këtij Jahja b. Seidi,këtij Ubejdullahu se i ka treguar Seid b. Ebu Seidi prej babait të vet,ky nga Ebu Hurejreja r. a. se ka thënë:}
^{Ebu Usameja dhe Mu'temiri këtë hadith e transmetojnë prej Abdullahut,ky prej Seidit,ky prej Ebu Hurejres r. a. ,kurse ky prej të Dërguarit të All-llahut s. a. v. s. 70}
³⁶
^{3354. Na ka treguar Muemmeli,këtij Ismaili,këtij Avfi,këtij Ebu Rexhai,këtij Semure se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:}
^{3355. Më ka treguar Bejjan b. Amri,këtij Nadri,këtij i ka treguar Ibën Avni nga Muxhahidi i cili ka dëgjuar Ibën Abbasin r. a. se kur ia kanë përmendur Dexhxhalin,në mes të dy syve të të cilit do të shkruaj kafir ose K F R, thotë:}
^{3356. Na ka treguar Kutejbe b. Seidi,këtij Mugire b. Abdurrahman el-Kureshi i cili transmeton nga Ebi ez-Zenadi,ky nga A'rexhi,ky nga Ebu Hurejreja r. a. i cili ka deklaruar se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:}
^{Na ka treguar Ebul-Jemani,këtij Shuajbi,këtij Ebuz-Zinadi duke thënë se bil-kadumi (pa teshdid) ka kuptimin e teskës. 72}
^{Me këtë pajtohet edhe Abdurrahman b. Is'haku duke transmetuar nga Ebuz-Zinadi. Gjithashtu pajtohet edhe Axhlani duke transmetuar nga Ebu Hurejreja r. a. 73}
^{Këtë Hadith e transmeton edhe Muhammed b. Amri nga Ebu Selemeja. 74}
⁴⁰
^{3357. Na ka treguar Seid b. Telid er-Rujani,këtij Ibën Vehbi se i ka treguar Xherir b. Hazimi nga Ejjubi,ky nga Muhammedi e ky nga Ebu Hurejreja r. a. i cili deklaron se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:}
^{"Ibrahimi ka rrejtë vetëm tri herë. "75}
⁴¹
^{3358. Na ka treguar Muhammed b. Mahbubi,ky nga Hammad b. Zejdi,ky nga Ejjubi,ky nga Muhammedi,ky nga Ebu Hurejreja r. a. i cili ka thënë:}
^{Ebu Hurejreja tha:"Ajo është nëna e juaj,o bijtë e ujit të qiellit". 78}
⁴²
^{3359. Na ka treguarUbejdullah b. Musa, ose Ibën Selami prej tij, këtë e ka lajmëruar Ibën Xhurejxhi prej Abdulhamid b. Xhubejrit,ky nga Seid b. Musejjebit,ky prej Ummi Sherikut r. a. se Pejgamberi s. a. v. s. ka urdhëruar të vritet zhapini, dhe ka thënë:}
^{"Ai ka fry në Ibrahimin alejhis-selam". 79}
⁴³
^{3360. Na ka treguar Umer b. Hafs b. Gijathi,këtij babai i vet,këtij A'meshi duke thënë se i ka treguar Ibrahimi i cili transmeton nga Alkameja,ky thotë se Abdullahu r. a. ka thënë:}
^{- Nuk është ashtu siç thoni ju-tha ai. -Besimin e tyre nuk e veshin me mizori,domethënë: nuk e veshin me politeizëm. A nuk keni dëgjuar fjalën e Lukmanit kur i thotë të birit të vet:"Politeizmi,me të vërtetë është zullum (mizori). "80}
⁴⁴
^{K R E U}
^{Jezif-fun d. m. th. të shpejtosh në ecje. 81}
^{3361. Na ka treguar Is'hak b. Ibrahim b. Nasri,këtij Usameja i cili ka transmetuar nga Ebu Hajjani,ky prej Ebu Zura'a ,se Ebu Hurejreja r. a. ka thënë:}
^{3362. Më ka treguar Ahmed b. Seid b. Abdullahu,këtij Vehb b. Xherir prej babait të vet,ky nga Ejjubi,ky nga Abdullah b. Seid b. Xhubejri,ky nga babai i vet,ai nga Ibën Abbasi r. a. se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:}
^{"All-llahu bëftë mëshirë (merhamet) në nënën e Ismailit!Po të mos kishte nxituar,Zemzemi do të rridhte nga burimi. "84}
^{-Ibrahimi udhëtoi bashkë me Ismailin dhe nënën e tij. Ajo Ismailit i jepte gji dhe me veti kishte një barë. 85}
⁴⁷
^{3364. Më ka treguar Abdullah b. Muhammedi,këtij Abdurrezaku, këtë e ka lajmëruar Ma'meri që ka transmetuar nga Ejjub es-Sahtijani dhe Kethir b. Kethir b. Mutalib b. Ebu Veda'a me atë që njëri nga këta dy nga njëherë transmeton më gjërësisht prej tjetrit,ndërkaq të dy transmetojnë prej Seid b. Xhubejrit se Ibën Abbasi r. a. ka thënë:}
^{Ibrahimi vazhdoi të ecë derisa arriti te një kthesë,ashtu që ata nuk e shihnin. Atëherë u kthye kah Qabeja ,i çoi duartë dhe filloi të lutet duke thënë:"O Zoti ynë!Unë disa pasardhës të mi i kam vendosur në një luginë,ku nuk mbillet asgjë, deri të fjalët ". . . për të qenë mirënjohës"87 (Ibrahim,37).}
^{Kur u ngjit në Merve,dëgjoi një zë që tha:"Hesht"! E zhytur në mendime, përsëri dëgjoi zërin i cili tha:"Më mundësove të të dëgjoj,nëse mund të më ndihmosh,(më ndihmo)". Menjëherë pa melekun në vendin ku tani është Zemzemi. Përpushte me këmbë ose me krah deri sa doli uji. Ajo filloi ta zë ,duke treguar me dorë se si e ka mbushur calikun,kurse uji gufonte vazhdimisht. Ibën Abbasi thotë se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:"All-llahu bëftë rahmet në nënën e Ismailit;sikur ta kishte lënë Zemzemin të lirë-ose ka thënë:sikur të mos e kishte zënë ujin-Zemzemi do të ishte ujë që do të rridhte. "88}
^{Ata u vendosën këtu dhe menjëherë dërguan që t'i sjellin edhe familjet e veta në këtë vend. Në Mekkë u shtuan familjet, në mesin e të cilëve u rrit i biri dhe mësoi nga ata arabishten. Atyre iu pëlqeu dhe iu la përshtypje shumë të mira ky i ri. Pasi që arriti moshën e pubertetit,e martuan me një vajzë ,ndërsa e ama e Ismailit pas martesës së të birit ndërroi jetë. 90}
^{". . . o Zoti ynë,prano prej nesh,sepse Ti,me të vërtetë dëgjon dhe di!"92}
⁴⁸
^{3365. Na ka treguar Abdullah b. Muhammedi,këtij Ebu Amir Abdul-melik b. Amri se e ka lajmëruar Ibrahim b. Nafi' prej Kethir b. Kethirit,ky prej Seid b. Xhubejrit,kurse ky prej Ibën Abbasit r. a. ,i cili ka thënë:}
^{(Ibën Abbasi) thotë: "Ata të dy filluan. Ibrahimi ndërtonte murin kurse Ismaili ia afronte gurët. Ndërkaq të dy thoshin: ". . . o Zoti ynë,prano prej nesh,sepse Ti,me të vërtetë, dëgjon dhe di!" (El-Bekare,127).}
^{(Ibën Abbasi) vazhdon:"Kur ndërtesa u ngrit,plaku nuk mundte t'i mbrrijë gurët,qëndroi mbi një gur te Mekami (Ibrahim),e Ismaili ia afronte gurët. Ndërkaq të dy thoshin:. . . o Zoti ynë,prano prej nesh,sepse Ti, me të vërtetë dëgjon dhe di". 93}
⁴⁹
^{3366. Na ka treguar Musa b. Ismaili,këtij Abdulvahidi,këtij A'meshi,këtij Ibrahim Et-Tejmiu nga i ati i tij i cili thotë se ka dëgjuar nga Eba Dherri r. a. i cili ka pyetur:}
^{- Katërdhjetë vjet - tha ai -e pastaj,kudo që të zen namazi,fale sepse vlefta e tij është falja në kohë. "94}
⁵⁰
^{3367. Na ka treguar Abdullah b. Mesleme,që e ka transmetuar nga Maliku,ky nga Amër b. Ebu Amri,robit të liruar të Ebu Talibit,ky nga Enes b. Maliku r. a. se Pejgamberit s. a. v. s. i është paraqitur Uhudi dhe ka thënë:}
^{Këtë hadith e transmeton edhe Abdullah b. Zejdi prej Pejgamberit s. a. v. s. 95}
⁵¹
^{3368. Na ka treguar Abdullah b. Jusufi,këtë e lajmëroi Maliku duke transmetuar nga Ibën Shihabi , ky nga Salim b. Abdullahu se Ibën Ebu Bekrin e ka lajmëruar Abdullah b. Umeri,ky duke transmetuar nga Aisheja r. a. ,gruaja e Pejgamberit s. a. v. s. se i Dërguari i All-llahut ka thënë:}
^{Ismaili thotë:"Abdullahu është i biri i Muhammedit, të birit të Eba Bekrit. "96}
⁵²
^{3369. Na ka treguar Abdullah b. Jusufi,këtë e ka lajmëruar Malik b. Enesi duke transmetuar nga Abdullah b. Ebu Bekër b. Sulejm ez-Zurekij,ky nga Ebu Humejd es-Saidi r. a. se as`habët kanë pyetur:}
⁵³
^{3370. Na kanë treguar Kajs b. Hafsi dhe Musa b. Ismaili dhe thonë se iu ka treguar Abdulvahid b. Zijadi,këtij Ebu Kurre Muslim b. Salim el-Hemedani se i ka treguar Abdullah b. Isa, i cili ka dëgjuar se Abdurrahman b. Ebi Lejli ka thënë: Më ka takuar Ka'b b. Uxhre dhe më pyeti:}
^{familjen e Muhammedit ashtu siç bekove Ibrahimin dhe familjen e Ibrahimit. Me të vërtetë Ti je Falenderues dhe i Lavdishëm". 97}
⁵⁴
^{3371. Na ka treguar Uthman b. Ebu Shejbe,këtij Xheriri, i cili transmeton nga Mensuri,ky nga Minhali,ky nga Seid b. Xhubejri,e ky nga Ibën Abbasi r. a. i cili ka thënë:}
⁵⁵
^{RRETH FJALËVE TË LARTËMADHËRISHMIT:}
^{"Edhe lajmëroi ata për musafirët e Ibrahimit. Kur hynë te ai. . . "(El-Hixhr,51,52). 98}
^{"Mos u dëshpro dhe mos u frikëso. Dhe kur Ibrahimi tha:"O Zot, më trego se si do t'i ringjallësh të vdekurit. . . " deri te Fjala e Tij :". . . që të më qetësohet zemra ime. "99}
⁵⁶
^{3372. Na ka treguar Ahmed b. Salihu,këtij Ibën Vehbi,i cili thotë se e ka lajmëruar Junusi prej Ibën Shihabit,ky prej Ebu Selame b. Abdurrahmanit dhe Seid b. Musejjebit,këta dy nga Ebu Hurejreja r. a. se i Dërguari i All-llahut ka thënë:}
^{"Ne kemi më shumë të drejtë se Ibrahimi kur tha:Dhe kur Ibrahimi tha,o Zoti im,më trego se si i ngjallë të vdekurit. Ai tha:A nuk beson a?Po si jo,tha ky,por që të më qetësohet zemra. . . "(El-Bekare,260).}
^{Sikur të mbetesha në burg aq sa mbeti Jusufi,do t'i përgjigjesha thirrësit. "100}
⁵⁷
^{RRETH FJALËVE TË ALL-LLAHUT TË LARTMADHËRISHËM:}
^{"Dhe përmende,në Libër Ismailin! Ai ka qenë i sinqertë në premtim. . . "(Merjem,54). 101}
⁵⁸
^{3373. Na ka treguar Kutejbe b. Seidi,këtij Hatimi duke transmetuar nga Jezid b. Ebu Ubejde,ky prej Selem b. Ekv'a r. a. ,i cili ka thënë:}
^{-Gjuani,-tha ai, unë jamë me të gjithë. 102}
⁵⁹
^{RRËFIMI MBI IS'HAKUN,DJALIN E IBRAHIMIT A. S.}
^{Mbi këtë, Ibën Umeri dhe Eba Hurejreja transmetojnë nga Pejgamberi s. a. v. s. 103}
⁶⁰
^{K R E U}
^{"A ishit ju dëshmitarë (të pranishëm) kur i erdh Jakubit momenti i vdekjes dhe u tha djemëve të vet. . . "deri në fund të ajetit. (El-Bekare,133)104}
⁶¹
^{3374. Na ka treguar Is'hak b. Ibrahimi se ka dëgjuar nga Mu'temiri,i cili transmeton nga Ubejdullahu,ky prej Seid b. Ebu Seid el-Makburit,ky prej Ebu Hurejres r. a. , se Pejgamberin s. a. v. s. e kanë pyetur:}
^{-Ata që kanë qenë më të mirë në kohën e injorancës,më të mirë do të jenë edhe në Islam,nëse bëhen të dijshëm. "105}
⁶²
^{K R E U}
^{"Edhe Lutin,kur i tha popullit të vet:-A bëni marrëzi haptazi?A njëmend më me kënaqësi kontaktoni me meshkujt se me femrat?Ju,me të vërtetë,jeni njerëz injorantë!Përgjegje e popullit të tij ishte vetëm kjo:Përzeni familjen e Lutit nga qyteti juaj,ata janë njerëz të pastër. Dhe Ne e shpëtuam atë dhe familjen e tij,përveç bashkëshortes së tij;atë e caktuam të mbetet me të tjerët. Atyre u lëshuam një shi,çfarë shiu të tmershëm,atyre të cilët qenë thirrur (në rrugë të drejtë)"(En-Neml,54-58)106}
⁶³
^{3375. Na ka treguar Ebul-Jemani,këtij i ka treguar Shuajbi,këtij Ebuz-Zenadi prej A'rexhit,ky transmeton prej Ebu Hurejres r. a. se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:"All-llahu e Mëshiroftë Lutin,ai me të vërtetë është mbështetur në të Fuqishmin. "107}
⁶⁴
^{"Dhe kur erdhën të dërguarit te familja e Lutit,ai u tha:ju sigurisht jeni njerëz të panjohur. "108 (El-Hixhr,61,62)}
^{Bi ruknihi d. m. th. ata që janë me të,sepse ata janë fuqia e tij. Terkenu d. m. th. të strehohesh. 109 Fe enkerehum,nekirehum dhe istenkerehum110 kanë të njejtën domethënie (ai hetoi se ata nuk janë musafirë). Jehreune: duke vrapuar 111 . Dabirun: fund,112 Sajhatun: shkatërrim,113 Lil-muteves-simin: për ata që vëzhgojnë, Le bisebilin: rruga 114 .}
⁶⁵
^{3376. Na ka treguar Mahmudi,këtij Ebu Ahmedi,këtij Sufjani, i cili transmeton nga Ebu Is'haku,ky prej El-Esvedit,ky se Abdullahu r. a. ka thënë:}
^{"Pejgamberi s. a. v. s. ka lexuar:". . . por a ka kush merr këshillë?"115 (El-Kamer,40).}
⁶⁶
^{RRETH FJALËVE TË ALL-LLAHUT TË LARTMADHËRISHËM:}
^{"Dhe Themudit, ia dërguam vëllain e tij Salihun". 116(El-A'raf,73)}
^{"Edhe banorët e Hixhërit i kanë përgnjeshtruar pejgamberët. " 117}
⁶⁷
^{3377. Na ka treguar El-Humejdi,këtij Sufjani,këtij Hisham b. Urve,ky prej babait të vet,ai nga Abdullah b. Zem'a,i cili ka thënë:"Kam dëgjuar Pejgamberin s. a. v. s. kur përmendi atë i cili preu deven dhe tha:}
^{- Pranoi ta pret deven një njeri i fortë dhe i vendosur,si Ebu Zem'a" 121.}
⁶⁸
^{3378. Na ka treguar Muhammed b. Miskin Ebul-Hasan,këtij Jahja b. Hasan b. Hajjan Ebu Zekerijja,këtij Sulejmani nga Abdullah b. Dinari,ky transmeton nga Ibën Umeri r. a. se Pejgamberi s. a. v. s. me rastin e ekspeditës për Tebuk,është ndalur në Hixhër,jep urdhër të mos pinë dhe të mos shërbehen me ujë nga pusi i tyre ,por ata thanë:}
^{Ai dha urdhërin që të gjuajnë brumin dhe ta derdhin ujin. 122}
^{Transmetohet nga Sebre b. Ma'bedi dhe Ebu Shumusi se Pejgamberi s. a. v. s. ka urdhëruar që ta gjuajnë ushqimin. 123}
^{Ebu Dherri transmeton se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:"Kush e ka zënë brumin me ujë të tyre?"124}
⁶⁹
^{3379. Na ka treguar Ibrahim b. Mundhiri,këtij i ka treguar Enes b. Ijadi,ky prej Ubejdullahut,ky prej Nafiut, këtij i ka treguar Abdullah b. Umeri r. a. se ca njerëz bashkë me Pejgamberin s. a. v. s. janë vendosur në tokën e quajtur Themud,në Hixher. Ata kishin marrë ujë nga pusi dhe kishin zënë brumin,por Pejgamberi s. a. v. s urdhëroi që brumin e zënë t'ua japin deveve dhe ta derdhin ujin,ndërkaq të shërbehen me ujin e pusit prej nga vinte deveja. 125}
^{Të njejtin version të hadithit e transmeton Usameja nga Nafiu.}
⁷⁰
^{3380. Na ka treguar Muhammedi,këtë e ka lajmëruar Abdullahu duke transmetuar prej Ma'merit,ky prej Zuhriut,i cili thotë se e ka lajmëruar Salim b. Abdullahu prej babait të vet r. a. se Pejgamberi s. a. v. s. kur kaloi pranë Hixhrit tha:}
^{Ai pastaj u mbulua me gunën e tij dhe nuk zbriti nga deveja.}
⁷¹
^{3381. Më ka treguar Abdullah b. Muhammedi,ketij Vehbi,ndërkaq këtij i ati i tij se ka dëgjuar Junusin duke transmetuar nga Zuhriu,ky nga Salimi, ky nga Ibën Umeri se i Dërguari i All-llahut ka thënë:}
⁷²
^{K R E U}
^{"A ishit ju dëshmitarë (të pranishëm) kur i erdh Jakubit momenti i vdekjes. . "126(El-Bekare,133).}
⁷³
^{3382. Na ka treguar Is'hak b. Mensuri,këtë e ka lajmëruar Abdussamedi,këtij i ka treguar Abdurrahman b. Abdullahu prej të atit të tij,ky transmeton prej Ibën Umerit r. a. ,ky prej Pejgamberit s. a. v. s se ka thënë:}
⁷⁴
^{RRETH FJALËVE TË ALL-LLAHUT XH. SH. :}
^{"Te Jusufi dhe vëllezërit e tij ka argumente për ata që pyesin. " (Jusuf,70).}
⁷⁵
^{3383. Më ka treguar Ubejd b. Ismaili prej Ebi Usames,ky prej Ubejdullahut,i cili ka thënë se e ka lajmëruar Seid b. Ebu Seidi prej Ebu Hurejres r. a. se e kanë pyetur Pejgamberin s. a. v. s. :}
^{- Atëherë, më pyetni për fiset arabe. Dhe tha: - Ata që kanë qenë të mirë në injorancë,janë të mirë edhe në Islam,nëse bëhen të ditur. " Më ka treguar Muhammed b. Selami,këtij Ebdeja prej Abdullahut,ky prej Seidit,ky prej Ebu Hurejres r. a. e ky nga Pejgamberi s. a. v. s. e ka transmetuar këtë hadith.}
⁷⁶
^{3384. Na ka treguar Bedel b. Muhabberi,ky nga Shube,ky nga Sa'd b. Abdurrahimi,i cili thotë se e ka dëgjuar Urve b. Zubejrin,duke transmetuar nga Aisheja r. a. se asaj Pejgamberi s. a. v. s i ka thënë:}
⁷⁷
^{3385. Na ka treguar Er- Rebi' b. Jahja el-Basri,këtij Zaidi prej Abdulmelik b. Umejrit,ky prej Ebu Burde b. Ebu Musa,ky prej babait të vet i cili ka deklaruar:"Pejgamberi s. a. v. s. u sëmua dhe tha:}
⁷⁸
^{3386. Na ka treguar Ebul-Jemani,këtij Shuajbi,këtij Ebu Zinadi nga A'rexhi,ky nga Ebu Hurejreja r. a. i cili thotë se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:}
^{- O Zot,shpëtoje Ajjash b. Ebi Rebiun!O Zot, shpëtoje Seleme b. Hishamin!O Zot,shpëtoje Velid b. Velidin! O Zot,shpëtoji besimtarët e pafuqishëm!O Zot, shtoje shtypjen mbi Mudarin!O Zot, jepi vite të etjes,sikur vitet e Jusufit!"127}
⁷⁹
^{3387. Na ka treguar Abdullah b. Muhammed b. Esma',i vëllai i Xhuvejriut,këtij Xhuvejri b. Esma' prej Malikut,ky prej Zuhriut,ky prej Seid b. Musejjebit dhe Ebu}
^{Ubejdeja, të cilët kanë treguar nga Ebu Hurejreja r. a. se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:}
⁸⁰
^{3388. Na ka treguar Muhammed b. Selami,këtij Ibën Fudejli,këtij Husejni prej Sufjanit,ky nga Mesruku i cili ka thënë:}
⁸¹
^{Ebu Abdullah (Buhariu) thotë: "Istej'esu është lloj i foljes jeisu: kanë humbur shpresat. Minhu, do të thotë prej Jusufit 130. La tej'esu min revhil-lahi: mos humbni shpresën prej Mëshirës së All-llahut. 131}
⁸²
^{3390. Më ka lajmëruar Abde,këtij Abdussamedi prej Abdurrahmanit,ky prej babait të vet,ky nga Ibën Umeri r. a. se Pejgamberi s. a. v. s. ka thënë:}
⁸³
^{RRETH FJALËVE TË ALL-LLAHUT XH. SH. :}
^{"Dhe (kujtoje) Ejubin kur iu lut Zotit të vet:"Mua,më ka goditur mjerimi,e Ti je më i mëshirëshmi prej mëshiruesve!"132 (El-Enbija,83).}
^{Urkud d. m. th. bjerri,e jerkudun d. m. th. ata vrapojnë. 133}
⁸⁴
^{3391. Na ka treguar Abdullah b. Muhammed el-Xhufi,këtij i ka treguar Abdurrezaku, këtij Ma' meri nga Hemmami,ky nga Ebu Hurejreja r. a. e ky nga Pejgamberi s. a. v. s. i cili ka thënë:}
^{- Po,Zoti im,-tha ai,-por unë pa bekimin Tënd nuk mund të bëhem i pasur". 134}
⁸⁵
^{"Dhe përmende, në Libër,Musain!Ai ka qenë i sinqertë dhe ishte pejgamber,ferrëfyes. Dhe ne e thirrëm nga ana e djathtë e Turit dhe e sollëm afër shpëtimit. Dhe ia dhamë,me mëshirën tonë,vëllaun e vet Harunin si pejgamber. "135(Merjem,51-53).}
^?
^{"Por një njeri, besimtar, nga familja e Faraonit i cili mbante fshehtë besimin e vet. . . deri te fjalët:. . . atë që tepron me gënjeshtra. "138(El-Mu' minu,28).}
⁸⁶
^{3392. Na ka treguar Abdullah b. Jusufi,këtij Lejthi i cili thotë se ia ka transmetuar Ukajli nga Ibën Shihabi, i cili ka dëgjuar Urven duke thënë se Aisheja r. a. ka thënë:}
^{- Ai është Xhibrili,të cilin All-llahu ia pat dërguar Musait. Nëse jam gjallë,do të ndihmoj sa të mundem. "139}
⁸⁷
^{RRETH FJALËVE TË ALL-LLAHUT XH. SH. :}
^{"A të ka arritur rrëfimi për Musanë?Kur pa një zjarr. . . deri te fjalët:. . . në luginën e bekuar Tuva. " 140 (Taha,9-12).}
^{Anestu: kam parë zjarrin,ndoshta ju sjell ndonjë urë. .}
^{Ibën Abbasi ka thënë: El-Mukaddes d. m. th. :i bekuar,Tuva është emër i luginës,Sireteha d. m. th. gjendja e saj,en-nuha: devotshmëri,bi melkina: sipas dëshirës së vet,heva: ka dështuar,farigan:(i shprazët)në përjashtim të vendeve ku përmendet Musai,rid'en jusaddikuni :ndihmësin të më përmbajë,thuhet edhe ndihmës ose asistent,jebtushu ose jebtishu: të ndukë,je'temirun: merren vesh,el-xhezvetu :një copë druri e ndezur që nuk ka flakë,seneshuddu: do te ndihmojmë;kurr do që të kesh ndonjë nevojë,do të thërrasësh atë të të ndihmojë. Disa të tjerë thonë:kur do që të mos mundet të thotë ndonjë germë,bëlbëzon,kjo është ukdetun(i mirret gjuha). Ezri d. m. th. :shpina ime,fejushitekum ai t'ju shkatërrrojë,el-muthla: gjinia femërore e emthel: më ideali. Populli i Faraonit thonë:me fenë tuaj ideale (bitarikatikumul-muthla) ose mund të thuhet:merre më idealen ose më idealin. Thumme'tu saffa: dhe hyri në rradhë,gjithashtu thuhet edhe: a ke qenë sot në saffë,që domethënë:në sexhaden (musallan) ku falesh. Fe evxhese d. m. th. ka fshehur frikën,ndërkaq nga fjala hifetun ka ra shkronja "V" për shkak të kesres në shkronjën "HA". Fi xhuzuin-nahli :në drujtë e hurmave,hatbuke: gjendja yte,misas është infinitivi i Mas-sehu misasen: të prekurit,kontakt. Lenensifennehu: me siguri do ta shkapërderdhim,ed-dahau:nxehtë,kussihi: përcjellë gjurmët e tij. Ndonjëherë ka kuptimin e rrëfimit. P. sh. në ajetin:Nahnu nekussu alejke: Ne ty të rrëfejmë. An xhunubin: nga larg,të njejtin kuptim ka edhe an xhenabetin dhe an ixhtinabin". 141}
⁸⁸
^{3393. Na ka treguar Hudbe b. Halidi,këtij Hemmami,këtij Katadeja i cili transmeton nga Enes b. Maliku,ky nga Malik b. Sa'sa,se Pejgamberi s. a. v. s. ka treguar për natën kur ka udhëtuar për Mi'raxh:}
^{-Mirë se erdhe,vëllau i mirë dhe pejgamber i mirë. "142}
^{Këtë version të transmetimit e përmbajnë edhe Thabiti dhe Ubbad b. Ali nga Enesi,ky nga Pejgamberi s. a. v. s.}
⁸⁹
^{RRETH FJALËVE TË ALL-LLAHUT XH. SH. :}
^{". . . se All-llahu, me siguri ka folur me Musain"143}
⁹⁰
^{3394. Na ka treguar Ibrahim b. Musai,këtij i ka treguar Hisham b. Jusufi,këtij Ma'meri nga Zuhriu,ky nga Seid b. Musejjebi,ky nga Ebu Hurejreja r. a. i cili ka deklaruar se Pejgamberi s. a. v. s ka thënë:}
^{-More rrugën e drejtë,sikur të kishe marë verrën,pasardhësit tu do të ishin shkatërruar". 144}
⁹¹
^{3395. Më ka treguar Muhammed b. Beshshari,këtij Gunderi,këtij Shu'beja duke transmetuar nga Katadeja,i cili ka thënë se ka dëgjuar nga Ebul-Aliu duke thënë:"Më ka treguar djali i axhës së Pejgamberit tuaj,domethënë Ibën Abbasi,ky prej Pejgamberit s. a. v. s i cili ka thënë:}
^{Gjithashtu ka përmendur Malikun,rojtarin e Xhehennemit,dhe ka përmendur Dexhxhallin. 145}
⁹³
^{3397. Na ka treguar Ali b. Abdullahu,këtij Sufjani,këtij Ejjub es-Sahtijani duke transmetuar nga Ibën Seid b. Xhubejri,ky nga i ati i vet,ky nga Ibën Abbasi r. a. se Pejgamberi s. a. v. s. kur erdhi në Medinë,hebrenjtë agjëronin një ditë,ditën e Ashurasë. Ata thanë:}
⁹⁴
^{RRETH FJALËVE TË ALL-LLAHUT XH. SH. :}
^{"Ne i kemi caktuar Musait tridhjetë netë dhe këtë e plotësuam edhe me dhjetë,andaj koha që e caktoi Zoti i tij(për takim që t'i japë Tevratin)u plotësua,katërdhjetë netë. Dhe Musai i pat thënë vëllaut të vet Harunit:Më zëvendëso te populli im,dhe mbaj rend e mos paso rrugët e ngatërestarëve!Dhe kur na erdh Musai në kohën e caktuar,dhe i foli Zoti i tij,ai i tha:- O Zoti im,shfaqmu të të shoh! - Nuk mund të më shohësh",i tha. . . deri te Fjala e Tij. . . Unë jam besimtari i parë!"146 (El-A'raf,142,143).}
^{Thuhet dekkehu që do të thotë:e ka tronditur. Fe dukketa147 (sipas analogjisë )fe dukikne, por (fjala)kodrina është përdorur sikur në njejës,sikur në Fjalët e të Lartëmadhërishmit:". . Qiejtë dhe Toka kanë qenë një tërësi. . "Është thënë:kaneta,e nuk është thënë:kunne. Retkan d. m. th. të ngjitura. 148}
^{Ushribu (kanë pirë ujë), thevbun mushrebun d. m. th. tesha të ngjyrosura. 149 Ibën Abbasi ka thënë: Inbexhethet: ka vëluar 150. Ve idh netaknel-xhebele :kur e ngritëm atë. 151}
⁹⁵
^{3398. Na ka treguar Muhammed b. Jusufi,këtij Sufjani duke transmetuar nga Amër b. Jahjai,ky nga babai i vet,ai nga Ebu Seidi r. a. se Pejgamberi s. a. v. s ka thënë:}
⁹⁶
^{3399. Më ka treguar Abdullah b. Muhammed el-Xhu'fi,këtij Abdurrezaku,këtij i ka lajmëruar Ma'meri nga Hammami,ky nga Ebu Hurejreja r. a. i cili ka deklaruar se Pejgamberi s. a. v. s ka thënë:}
^{Tufan: vërshim nga rrëkeja,edhe për shumë vdekje thuhet tufan. El-kummel janë rriqërat që u përngjajnë kokërrave. 152 Hakikun i vërtetë. Sukita: (hidhët të pendohesh). Për secilin i cili pendohet thuhet: sukita fi jedihi. 154.}
⁹⁷
^{K R E U}
^{BISEDA E HIDRIT ME MUSAIN A. S.}
^{3400. Na ka treguar Amër b. Muhammedi,këtij Ja'kub b. Ibrahimi se i ka treguar i ati i vet që e ka transmetuar nga Salihu,ai nga Ibën Shihabi,të cilit i ka treguar Ubejdullah b. Abdullahu nga Ibën Abbasi,se ai dhe Hur b. Kajs el-Fezari kanë polemizuar rreth shokut të Musait për të cilin Ibën Abbasi pohonte se ka qenë Hidri. Në ndërkohë para tyre kaloi Ubejj b. Ka'bi,Ibën Abbasi e thirri dhe tha:}
^{Kjo është ndodhia e Musait me Hidrin të cilin All-llahu e ka përmendur në Librin e Vet. "155}
⁹⁸
^{3401. Na ka treguar Ali b. Abdullahu,këtij Sufjani,këtij Amër b. Dinari të cilin e ka informuar Seid b. Xhubejri i cili ka thënë:"I kam thënë Ibën Abbasit se Nevf el-Bikali pretendon se Musai, shoku i Hidrit, nuk është Musai israelit,por ai është krejtësisht një Musa tjetër,ai tha:}
^{-Ti me siguri nuk do të mundesh të durosh,-tha ai- po si mund të durosh diç që nuk di. . . -deri te Fjalët e të Lartmadhërishmit:" . . . shumë i madh". 156}

Translate in other Languages

Perkthim i faqes ne gjuhe te ndryshme

Dhe, ndërsa ata po bisedonin për këto gjëra,vetë Jezusi u shfaq në mes tyre dhe u tha: "Paqja me ju!''Luka 24;36. Selam alejkum = Paqja qoftë me ju .E njëjta përshëndetje si për të krishterë, edhe për muslimanë......

NJË ZOT.....NJË MESAZH

Kush nuk gjen arsye te buzeqeshe ne jeten e tij, le ti mbylle syte per dhjete minuta, qe te kuptoje se vetem drita e syve meriton buzeqeshjen me te gjate.

Sa i cuditshem eshte njeriu, kur ben dua, mendon se Allahu eshte afer. Ndersa kur ben mekat, mendon se Allahu eshte larg!

Asnje fabrike nuk prodhon kyc pa celes. Ai qe te krijoi ty sigurisht qe per cdo problem ka krijuar dhe nje "celes".Per cdo semundje, Zoti ka caktuar dhe ilacin.Zoti u ndihmofte te gjeni celesin e cdo problemi!

Jeta eshte nje treg i madh,qe ti ben pazar ne te e merr cfare deshiron. Por mos harro se ke per te paguar cmimin per cdo gje qe ke marre.